1751 Oblata Resignationis Jaskiewiczow

Oblata Resignationis Jaskiewiczow

Ad Officium et Acta praesentia Advocatialia Grodziscensia personaliter veniens F. Paulus Jaskiewicz Consul Grodziscensis obtulit eidem Officio ad Acticandum et Actis praesentibus ingrossandum Resignationem Fundi certi in Castro Posnaniensi sibi factam Salvam illaesam et immunem Omnique suspicionis nota obnoxiam, de tenore tali:

„Actum in Castro Posnaniensi Feria Tertia post Dominicam Reminiscere Quadragesimalem proxima Anno Domini Millesimo septingentesimo Quadragesimo Quinto.

Nobiles Catharina Gnosi Petri Kramberski Castri Posnaniensis Susceptantis et Magdalena Nobilis Joannis Hintz Juris Consulti Sacrae Regiae Majestatis Posnaniensis Consortes in Eorundem Maritorum Suorum authoritate, et assistentiis, Sanae mentibus corporibusque existentes Recedendo etc. Recognoverunt

Quia Ipsae totum et integrum Fundum suum desertum in Foro Antiquae Civitatis Grodzisk inter Fundos Honoratorum Jacobi Stęszewski ab una, et Fellerski parte ab altera situatum una cum Fornice ac Pomario eidem (?) Fundo seu areae desertae adjacentibus situatum in se Recognoscentes Jure naturalis Successionis post Fata Parentum Suorum devolutum cum omni ejusdem Fundi seu areae, Fornicis et Pomarii Jure, Dominio, et proprietate, omnibusque et singulis utilitatibus, usibus, fructibus attinentiis, pertinentiis, et generaliter obventionibus universis, ita etiam late longe, et circumferentialiter, prout eadem area seu Fundus desertus, ac pomarium, in loco ambitu et circumferentia extat, prout eundem Fundum olim Parentes Recognoscentium, ac alii Antecesores eorum tenuerunt, habuerunt, et possederunt, Nihil omnino Juris, Dominii, et proprietatis, Titulique haereditarii sibi Recognoscentibus, suisque Successoribus reservando, et excipiendo, quinimo eidem totaliter abrenunciando in Personas Honoratorum Pauli et Mariannae invicem Conjugum Jaskiewicze Civium Grodziscensium Ipsorumque Successorum in et pro Summa Ducentorum Florenorum Polonicalium Currentis in Regno monetae quemlibet in Florenum Triginta Grossos Polonicales numerando, computando et aestimando Sibi Recognoscentibus Realiter et effective ad manus Suas per eosdem Honoratos Jaskiewicze Conjuges exsolutorum, et enumeratorum, de qua quidem exolutione et enumeratione praedicti Honorati Jaskiewicze Conjuges quam sufficientissime et efficassime una suis cum Successoribus quietant per praesentes, pleno, totali, integroque Jure Suo cesserunt, contulerunt, dederunt, donaverunt vendiderunt, transportaverunt, inscripserunt, et in perpetuum Resignaverunt, prout quidem cedunt, conferunt, dant, donant, vendunt, transportant, inscribunt, et in perpetuum Resignant actum per praesentem,

Intromissionem in eundem Fundum, Fornicem, ac Pomarium jam ex nunc dant, et in loco Fundi ejusdem daturas, et admissuras se ultro ac benevole etiam in absentia sui declarant, et offerunt, porro Evictionem sufficientem ab omnibus generaliter Impedimentis juridicis omnium Personarum ratione praefati Fundi sicut in quantum exoriundis cavent, et pro ea se et suos successores in et super Bonis suis generaliter omnibus summisque Quibusvis pecuniariis habitis et habendis Recognoscentes eisdem Honoratis Jaskiewicze Conjugibus illorumque Successoribus Inscribunt, et obligant, idque Sub vadio similis Summae Ducentorum Florenorum Polonicalium.

Quam ejusmodi cessionem Honorata Jaskiewiczowa moderna cessionaria personaliter comparens suo et mariti nomine acceptavit Citatae Recognoscentes hic Responsurae peremptorie.

Ex Protocollo Castrensi Posnaniensi extractum.

Gorczynski mppa. Legit Stablewski.

Locus Sigilli Castrensis Posnaniensis ”

Originale vero Is idem Offerens ad se vicissim recepit, et de recepto officium Quietavit, quietatque praesentibus.

* * *

Stęszewskiemu Jaskiewiczowie Fundum Resignant

Actum Grodzisci Feria Sexta ante Dominicam Palmarum proxima Anno Domini 1751.

Przed Sądem z potrzeby zagaionym Sł: P. Karola Mierzynskiego Woyta Grodz: y Ławice Jego przysięzney y Xięgami ninieyszemi Woytowskiemi Grodz: stanąwszy obecnie Sł. P. Maryanna Jaskiewiczewa Sławetnego P. Pawła Jaskiewicza Raycy Grodz: Małzonka in assistentia Sł. PP. Woyciecha Meszynskiego, y Jana Mankiewicza Ławnikow Grodz: do tego aktu uproszonych sobie Przyiacioł będąc na ciele y umysle z Łaski Bozey zdrowa iawnie y dobrowolnie sama od siebie y wspomnionego małzonka swego lubo sił y zdrowia natenczas słabego na umysle iednak doskonale zdrowego Imieniem zeznała, iakoz aktem ninieyszym pro cujus ratihabitione cavet zeznaie,

Yz ona maiąc Grunt Swoy własny bez wszelkiego Długu w Rynku Starego Miasta między Domem Sła: P. Jakoba Stęszewskiego ziedney, a Gruntem Panow Negleckich Małzonkow z drugiey strony pusto lezący, a od Szlachetnych Paniow Katarzyny Kramberskiey, y Magdaleny Hintzowey Siostr między sobą Rodzonych, a po S. Pamięci Sł. P. Andrzeiu Gęzikiewiczu Sukcesorkow naturalnych w Roku Panskim 1745 wespoł z pomnienionym Sł. P. Pawłem Jaskiewiczem ukupiony y Xięgami Grodzkiemi Poznanskiemi rezygnowany, Ten tedy grunt za konsensem y wiadomoscią tegoz małzonka swego dobrowolnie na to zezwalaiącego, z Sklepem oraz na tym gruncie, z sadem w tyłach y ze wszystkiemi do niego przyległosciami y przynalezytosciami tak długo y szeroko iako zdawnosci w swoich granicach y przecznicach wymierzony y wyograniczony zostawał, y iako go antecessorowie zazywali, nic tam iuz sobie ani sukcessorom swoim Prawa, Panstwa, własnosci ni tytułu Dziedzicznego na potym nie zostawuiąc dała darowała, zapisała, y wiecznemi czasy rezygnowała, iakoz aktem ninieyszym daie daruie zapisuie y wiecznemi czasy rezygnuie, Sł. P. Jakobowi Stęszewskiemu Vice Prezydentowi Grodziskiemu zięciewi swemu y Rozalii corce swoiey Małzonkom y Sukcessorom Ich in secundo voto z sobą spłodzonym, a to vigore Posagu z tąze corką swoią Rozalią w Summie Piąciuset złotych Polskich, kazdy złoty po groszy trzydziesci rachuiąc; pod tą iednak kondycyą azeby pomieniony Sł. P. Jakob Stęszewski Vice Prezydent Grodziski a zięc ninieyszey Rekognoscentki Domostwo iako się deklaruie swym sumptem na tymze Gruncie sobie zapisanym y Rezygnowanym wybudował, do ktorego Sukcessyi Sami tylko secundi voti Jego sukcessorowie nalezec powinni będą.

Daiąc y pozwalaiąc modernis cessionariis taze Recognoscens od tąd dostateczną Intromissyą w ten Grunt sad, y Sklep y Possessyą, tak dalece: ze im iuz wolno będzie z tymi Dobrami iako z swemi własnemi sobie poczynac onych zazywac, budowac, y na naylepszy pozytek swoy, y sukcessorow swoich obrocic, obiecuiąc y deklaruiąc Ichze od wszelkich długow ytrudnosci prawnych Kazdego czasu ztych Dobr rezygnowanych bronic y zastępowac.

Quam Donationem, et perpetuam praefatorum Bonorum resignationem &c. ut infra.

Źródło: Grodzisk Wlkp., wójtowska 1750-1756, sygn. 1515, s. 83-87

Dwa umieszczone po sobie wpisy z księgi wójtowskiej z Grodziska Wlkp., tyczące tego samego gruntu.

1) Pierwszy to oblata aktu jego sprzedaży Jaśkiewiczom w 1745 roku za 200 złp. z akt grodzkich poznańskich. Doskonały przykład rozbudowanego zapisu urzędowego, którego nikłą część stanowią dane transakcji.  Podkreśliłem je dla jasności. Są to kolejno: miejsce i data złożenia zapisu („Actum in...”), dane sprzedawcy lub jego reprezentanta (czyli rekognoscenta/-ów), przedmiot transakcji (zawsze po „Quia”), wartość (summa), stwierdzenie otrzymania należności, wreszcie rodzaj transakcji (opisany zwykle zestawem kilkunastu czasowników, choć nam dla zrozumienia czynności wystarczyłby tylko ten jeden podkreślony). Ten ostatni czasownik jest orzeczeniem długaśnego zdania, którego podmiot, owe Szlachetne (Nobiles) siostry "rekognoscentki", rozpoczął właściwą część aktu.

2) Drugi to zapis w 1751 r. wspomnianego gruntu tytułem posagu. Jego forma naśladuje powszechny w polskich kancelariach łaciński szablon tzw. rezygnacji (sprzedaży względnie darowizny), co szczególnie widać w wytłuszczonym przeze mnie fragmencie zapisu polskiego, powtarzającym dosłownie wytłuszczone w zapisie łacińskim zwroty.

Uwaga edytorska: skryba przerobił błędne expiando na excipiando, co ja z kolei poprawiłem na excipiendo

Uwaga gramatyczna: te panie – tych paniów; te sukcesorki – tych sukcesorków.