1848 Descriptio parochiarum per archidioecesim Gnesnensem

Ad perpetuam rei memoriam:	Na wieczną rzeczy pamiątkę:
Anno Domini 1848, die I Julii, No. 1/7, exiit edictum a Consistorio Jenerali [!] Archiepiscopali Gnesnensi, ut universae parochiae describerentur. Descriptione diligenter facta, parochia Cobylinensis Romano-catholica continuit animas 1599 et quidem: Polonos religionis Romano-catholicae 955, Polonas religionis Romano-catholicae 627, Germanos religionis Romano-catholicae 11, Germanas religionis Romano-catholicae 6.	Roku Pańskiego 1848, dnia 1 lipca, cyframi 1/7, wyszło rozporządzenie konsystorza generalnego arcybiskupiego gnieźnieńskiego, by opisać wszystkie parafie. Według starannie wykonanego opisu, parafia rzymskokatolicka w Kobylinie liczyła dusz 1599, w tym: Polaków wyznania rzymskokatolickiego 955, Polek wyznania rzymskokatolickiego 627, Niemców wyznania rzymskokatolickiego 11, Niemek wyznania rzymskokatolickiego 6.
Kobylini, die I Augusti 1848. Collegium ecclesiae parochialis.	W Kobylinie, dnia 1 sierpnia 1848. Duchowieństwo kościoła parafialnego.
(-) Antonius Szyperski, commendarius praesentatus.	(-) Antoni Szyperski, komendarz po prezencie1.

Or.: Parafia Kobylin, Liber baptisatorum ecclesiae parochialis Cobylinensis ab anno Domini 1848, AAP sygn. PM 124/09, s. 2.

¹ Po raz pierwszy notowany jako komendarz kobyliński 5 VII 1848.

1772 Facultas convolandi ad alia vota

Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo secundo [?], die vero Veneris decima mensis Julii.	Roku Pańskiego 1772, dnia Wenus1, 10 lipca.
Coram perillustri et reverendissimo domino Joanne Krall U. J. D., canonico cathedrali, judice surrogato Posnaniensi comparens personaliter nobilis Valentinus Salkowski notarius apostolicus, famatae Veronicae de Stulpinskie Wabrowa civissae Sarnoviensis actricis principalis plenipotens, in termino ex literis edicti publici ab officio praesenti in et contra famatum Martinum Waber oppidanum Sarnoviensem ab annis novem profugum emanatis legitime per ecclesias decanatuum Crobensis, Vschovensis et Sremensis via cursoria expeditis, executis et publicatis proveniente, contumaciam ejusdem famati Waber citati quatenus non comparentis nec terminum hodiernum attentantis accusavit, in cujus talem contumaciam productis testimoniis et attestatis fide dignis petiit suae principali ad alia vota convolandi facultatem dari et concedi.	Przed prześwietnym i najprzewielebniejszym księdzem Janem Krall, doktorem praw obojga, kanonikiem katedralnym, sędzią surogatem poznańskim stanął osobiście szlachetny Walenty Salkowski notariusz apostolski, plenipotent sławetnej Weroniki ze Stulpińskich Wabrowej mieszczki sarnowskiej, głównej powódki, na terminie wynikłym z pisma publicznego zarządzenia niniejszego urzędu wydanego przeciwko sławetnemu Marcinowi Waber mieszczaninowi sarnowskiemu, zbiegłemu 9 lat temu. Pismo to rozesłano i ogłoszono przez doręczycieli sądowych po kościołach dekanatów: krobskiego, wschowskiego i śremskiego. Na tymże terminie dzisiejszym ów plenipotent zarzucił kontumację temuż sławetnemu Waberowi, pozwanemu, który nie stawił się ani nie zakwestionował terminu dzisiejszego, wobec której to kontumacji, po przedłożeniu wiarygodnych świadectw i zeznań wniósł o udzielenie powódce zgody na wejście w nowy związek małżeński2.
Et perillustris ac reverendissimus dominus judex surrogatus Posnaniensis supramemoratus in termino hodierno ex edictis publicis ab officio praesenti emanatis, per ecclesias decanatuum Crobensis, Vschovensis et Sremensis legitime publicatis et executis, prout in connotatione processus emanati continetur proveniente, visis et lectis testimoniis et attestatis fide dignis in causa praesenti productis, illisque bene perpensis et trutinatis, ex quibus luculenter patet et demonstratum est famatum Martinum Waber immemorem juramenti circa matrimonium in anno millesimo septingentesimo sexagesimo secundo die duodecima mensis Octobris in ecclesia parochiali Sarnoviensi [s. 303], prout documento ex libris metrices copulatorum ejusdem ecclesiae deducitur, contractum praestiti seque [?] immediate anno contractis variis debitis a creditoribus, ab actrice consorte sua recessisse, eandemque deseruisse.	A prześwietny i najprzewielebniejszy ksiądz sędzia surogat poznański wyżej wspomniany, na terminie dzisiejszym wynikłym z publicznego zarządzenia wydanego przez urząd niniejszy, zgodnie z prawem rozesłanego i ogłoszonego po kościołach dekanatów krobskiego, wschowskiego i śremskiego, jak to zawarto w dokumentacji wytoczonego procesu, po zapoznaniu się ze świadectwami i wiarygodnymi zeznaniami przedłożonymi w sprawie niniejszej oraz ich dokładnym roztrząśnieniu i rozważeniu, z których to jasno wynika i widomym się stało, iż sławetny Marcin Waber, niepomny na przysięgę złożoną przy zawarciu małżeństwa w roku 1762, dnia 12 października w kościele parafialnym w Sarnowie, jak wynika z dokumentu z ksiąg metrykalnych zaślubionych tegoż kościoła3, zaraz następnego roku, zaciągnąwszy różnych długów u wierzycieli, od małżonki swojej odstąpił i tęż opuścił.
Quem licet actrix serio extra limites Regni per subordinatas personas quaerere curavit, nullum tamen hactenus vestigium utrum superstes existat post seriam indagationem factam haberi potest, exindeque diuturnae absentiae mors praerecensiti Martini Waber facile praesumenda venit.	Choć powódka za pośrednictwem różnych osób z wielkim staraniem usiłowała go odnaleźć poza granicami Królestwa, to jednak dotąd po starannych poszukiwaniach nie udało się jej znaleźć śladu potwierdzającego, że żyje, skąd przy długiej nieobecności wspomnianego Marcina Waber łatwo domniemywa się jego śmierć.
Proinde inhaerendo praemissis motivis, tum bullae pontificiae, consideratoque periculo incontinentiae mulieris, suprafatae Veronicae de Stulpinskie ad alia vota convolandi, matrimoniumque cum quopiam alio, praemissis tribus bannis diebus dominicis sese immediate sequentibus publicatis [?] <vel saltim una denuntiatio die festo fiat et super duabus ex rationibus ad mentem Concilii Tridentini dispensat>, contrahendi /: salvo regressu ad Martinum priorem maritum in casu reditus :/ facultatem dedit et concessit, prout dat et concedit decreti praesentis vigore ad praemissa mediante.	Zatem w nawiązaniu do powyższych przesłanek oraz bulli papieskiej4, biorąc pod uwagę ryzyko niewstrzemięźliwości niewiasty, [sędzia] udzielił, jako też mocą niniejszego dekretu udziela wyżej wzmiankowanej Weronice ze Stulpińskich zgody na wstąpienie w nowy związek małżeński z kimkolwiek innym, po ogłoszeniu trzech zapowiedzi w kolejne niedziele lub przynajmniej jednej zapowiedzi w święto przy dyspensie od dwóch [pozostałych] z przyczyn określonych w uchwałach Soboru Trydenckiego /: z zastrzeżeniem powrotu do Marcina, pierwszego męża, gdyby wrócił :/
Praesente me Francisco Grochowski ecclesiarum cathedralis poenitentiario, collegiatae B. M. V. in summo praeposito, divae Mariae Magdalenae primicerio, apostolico et consistorii generalis Posnaniensis actuario notario.	W obecności mojej, Franciszka Grochowskiego, penitencjarza kościoła katedralnego, prepozyta kolegiaty NMP in summo, primiceriusza [kościoła] świętej Marii Magdaleny, notariusza apostolskiego i pisarza aktowego konsystorza generalnego poznańskiego.
Ex actis consistorii generalis Posnaniensis extractum et sigillo perillustris et reverendissimi domini Stephani Rola Skrzebowski archidiaconi Pscevensis, vicarii in spiritualibus et officialis generalis Posnaniensis communitum [?].	Z akt konsystorza generalnego poznańskiego wyciągnięte i pieczęcią prześwietnego i najprzewielebniejszego księdza Stefana Rola Skrzebowskiego archidiakona pszczewskiego, wikariusza in spiritualibus i oficjała generalnego poznańskiego opatrzone.
(-) Franciscus Grochowski apostolicus et consistorii generalis Posnaniensis causarum actuarius notarius.	(-) Franciszek Grochowski, notariusz apostolski i pisarz aktowy konsystorza poznańskiego.

Kop.: Parafia Sarnowa, Liber mortuorum ab anno 1744, AAP sygn. PM 263/01, s. 302-303.

Uw.: Ostatnia cyfra roku wystawienia dokumentu jest nieczytelna. W dekadzie 1770-1779 dzień 10 lipca przypadał w piątek w latach 1772 i 1778. Ponieważ odpis dokumentu opatrzono – jak głosi adnotacja – pieczęcią oficjała generalnego Stefana Skrzebowskiego zmarłego w roku 1775, jako rok jego wystawienia przyjmujemy rok 1772.

Wyrok konsystorza poznańskiego zezwalający na drugi ślub z powodu uznania za zmarłego pierwszego małżonka. Weronika Wabrowa skorzystała z niego 25 lipca tegoż roku, kiedy to odbył się jej ślub z Andrzejem Chocieszyńskim, organistą z Dolska. W metryce tego ślubu (Liber copulatorum ab anno 1744, s. 236) określona jako vidua (wdowa).

¹ Dzień Wenus (łac. dies Veneris) – nazwa piątku w tradycji grecko-rzymskiej.

² Dosłownie: by mogła pospieszyć na drugi ślub.

³ Liber copulatorum ab anno 1744, s. 219.

⁴ Bulla papieża Leona X Sacrosanctae universalis Ecclesiae wydana dla Czech, Polski i Węgier 9 VIII 1515. Pozwoliła biskupom i ich oficjałom udzielać zezwoleń na ślub i uprawniać (legitymizować) dzieci zrodzone, gdy wieść ogólna niesie lub uczą słuszne domysły, że drugi małżonek nie żyje. Powołuje się na nią inny wyrok konsystorza poznańskiego w podobnej sprawie: wpis.

1784 Conversio ex haeresi lutherana coram missionario apostolico facta

Laudetur Jesus Christus!	Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!
Quod honestus Ephrem König professione sua linitextor Kobilinii oriundus haeresim lutheranam accepta prius sufficienti instructione in doctrina christiana coram M. venerabili patre Paulo Liebich missionario apostolico ordinis nostri ejuraverit, consuetisque sacramentis die infra specificato refectus fuerit, hisce attestor, eundemque benevolentia ac charitati catholicae insinuatum volo.	Iż uczciwy Efrem König, z zawodu płóciennik, pochodzący z Kobylina, po przyjęciu dostatecznego pouczenia o doktrynie chrześcijańskiej, przed czcigodnym [?] ojcem Pawłem Liebich misjonarzem apostolskim z naszego zakonu wyrzekł się herezji luterańskiej oraz został pokrzepiony zwyczajowymi sakramentami dnia niżej wyrażonego, to zaświadczam, życząc mu, by przeniknęła go życzliwość i miłość chrześcijańska.
Datum in conventu Ravicensi patrum reformatorum, die 7 Augusti 1784.	Wydano w konwencie rawickim ojców reformatów dnia 7 sierpnia 1784.
(-) Frater Josephus Ritter reformatus guardianus Ravicensis, mp.	(-) Brat Józef Ritter, reformata, gwardian rawicki, ręką własną.

Or.: Parafia Sarnowa, AAP sygn. PM 263/02, s. 657.

Świadectwo konwersji z luteranizmu wydane przez rawickich reformatów.

1749 Calculatio cum ministris ecclesiae Sarnoviensis

Ad majorem Dei gloriam.	Na większą chwałę Bożą.
Anno Domini 1749, die 2 Maii coram perillustri domino Joanne Zakrzewski canonico cathedrali Posnaniensi, praeposito ecclesiae Sarnoviensis, facta est calculatio cum famatis ministris praefatae ecclesiae: Casimiro Sikora et Francisco Zarembowicz, in praesentia honoratorum Mathiae Sadzikowski proconsulis et Mathaei Niewitecki notarii civitatis Sarnoviensis. In qua calculatione a praefato praeposito plene quietati sunt pro anterioribus annis ad hanc usque diem inclusive. Residuae adhuc pecuniae manent in aerario ecclesiae seu carbona fl. pl. 22 dico viginti duo, gr. 26 dico viginti sex.	Roku Pańskiego 1749, dnia 2 maja przed prześwietnym księdzem Janem Zakrzewskim kanonikiem katedralnym poznańskim, prepozytem kościoła w Sarnowie, przeprowadzono rozliczenie ze sławetnymi sługami1 tegoż kościoła: Kazimierzem Sikorą i Franciszkiem Zarembowiczem, w obecności zacnie sławetnych Macieja Sadzikowskiego burmistrza i Mateusza Niewiteckiego pisarza miasta Sarnowy. Podczas tego rozliczenia wspomniany proboszcz skwitował ich za poprzednie lata aż do dziś włącznie. Reszta pieniędzy zostaje w kasie kościelnej: złotych polskich 22, słownie „dwadzieścia dwa”, groszy 26, słownie „dwadzieścia sześć”.
NB. Per triennium ante adventum praefati praepositi 3tia pars proventuum funebralium non cessit ecclesiae, proinde et exinde calculum non dederunt.	NB. Przez trzy lata przed przybyciem obecnego proboszcza trzecia część dochodów z pogrzebów nie przypadała kościołowi, dlatego [słudzy kościoła] nie rozliczyli się z niej.
(-) Joannes Wyssogotta Zakrzewski canonicus cathedralis Posnaniensis, parochus loci, mp. (-) Maciey Sadzikowski burmistrz sarnowski, mp. (-) Mateusz Niewitecki pisarz miasta Sarnowy, mp.	(-) Jan Wyssogotta Zakrzewski, kanonik katedralny poznański, proboszcz miejscowy, ręką własną. (-) Maciej Sadzikowski burmistrz sarnowski, ręką własną. (-) Mateusz Niewitecki pisarz miasta Sarnowy, ręką własną.
In locum supranominati famati Francisci Zarembowicz adoptatus in ministrum ecclesiae famatus Casimirus Sikorski civis Sarnoviensis solitumque praestitit juramentum in praesentia subscriptorum.	W miejsce wyżej wymienionego sławetnego Franciszka Zarembowicza jako sługa kościelny przyjęty został Kazimierz Sikorski, mieszczanin sarnowski. W obecności wyżej podpisanych złożył on zwyczajową przysięgę.

Or.: Parafia Sarnowa, Liber Copulatorum ab anno 1744, AAP sygn. PM 263/01, s. 251.

Rozliczenie służących kościelnych przez nowego proboszcza. Na tej samej stronie znajduje się też rota przysięgi innego sługi kościelnego z roku 1769 w języku polskim.

¹ Kościelny, trzymający też nadzór nad kasą kościelną. Zwany w źródłach różnie: minister ecclesiae, oeconomus ecclesiae, ecclesiasticus, aedituus, vitricus itp.

1744 Submissio quoad prolem in fide catholica educandam

Eodem die [5ta Februarii 1744]. Idem vicarius [Jacobus Rakowicz vicarius Sarnoviensis] benedixi matrimonium inter famatos Zachariam Radek civem Sarnoviensem sutorem acatholicum et Agnethem Pilarząnka dictam de villa Gay oriundam catholicam, praemissis tribus bannis diebus festivis expeditis. Testes: magnifica Marianna de Zakrzewskie Kierska domina et haeredissa Sarnoviensis, magnifici Antonius et Isidorus Zakrzewscy et alii quam plurimi domini. Et hic in continenti praeassertus neosponsus spopondit in praesentia fide dignorum catholicorum, nimirum Adami Dąmbrowicz proconsulis et Matthia Sadzikoski advocati, civium Sarnoviensium, prolem utriusque sexus in fide orthodoxa educandam absque ulla exprobratione et rixa suae uxoris.	Tegoż dnia [5 lutego 1744]. [Ja], tenże wikariusz [Jakub Rakowicz wikariusz sarnowski], pobłogosławiłem małżeństwo pomiędzy sławetnymi Zachariaszem Radek mieszczaninem sarnowskim, szewcem, akatolikiem i Agnieszką zwaną Pilarzanką, pochodzącą ze wsi Gaj, katoliczką, poprzedziwszy to trzema zapowiedziami ogłoszonymi w dni świąteczne. Świadkowie: wielmożna Marianna z Zakrzewskich Kierska1, pani i dziedziczka Sarnowy, wielmożni Antoni i Izydor Zakrzewscy i inni liczni panowie. Następnie wspomniany nowożeniec zobowiązał się pod przysięgą w obecności godnych wiary katolików, mianowicie Adama Dąbrowicza burmistrza i Macieja Szadzikowskiego wójta, mieszczan sarnowskich, iż potomstwo płci obojga wychowa w wierze katolickiej2, nie czyniąc żadnych zarzutów ani nie wzniecając sporów ze swoją żoną.
NB. Literae ab illustrissimo officio hac in circumstantia ad illlustrem praepositum directae de tenore tali:	NB. Pismo od prześwietnego konsystorza w tej sprawie, skierowane do jaśnie oświeconego proboszcza, w brzmieniu następującym:
"Illustris admodum reverende domine, frater observandissime! Skrupuł, który WMMPan miałeś w daniu ślubu mieszczaninowi sarnowskiemu z pokojową JeymćPani Kasztelanicowy z tej racji, że sponsus jest luter, tak rezolwuję, aby tenże mieszczanin submisją uczynił, jako proles utriusque sexus będzie edukowana in fide orthodoxa catholica, i że przyszłej żonie non exprobrabit eandem fidem catholicam, którą to submisją konotuj WMMPan w metryce copulatorum. His peractis, ponieważ już zapowiedzi wyszły, możesz WMMPan bezpiecznie dać ślub. His expressis jestem solita observantia illustris admodum reverendae dominationis vestrae. Addictissimus frater et ad obsequia paratissimus servus.	„Jaśnie Oświecony Przewielebny Panie3, Wielce Szanowny Bracie! Skrupuł, który WMMPan4 miałeś w daniu ślubu mieszczaninowi sarnowskiemu z pokojową JeymćPani Kasztelanicowy z tej racji, że oblubieniec jest luteraninem, tak rozwiązuję, aby tenże mieszczanin uczynił zobowiązanie, iż potomstwo płci obojga wychowa w wierze katolickiej i że przyszłej żonie nie będzie wypominał tejże wiary katolickiej, które to zobowiązanie zapisz WMMPan w metryce zaślubionych. Następnie, ponieważ już zapowiedzi wyszły, możesz WMMPan bezpiecznie dać ślub. Kończąc, pozostaję z należnym uszanowaniem wobec Jaśnie Oświeconej Przewielebności Waszej. Szczerze oddany brat i do usług zawsze gotowy sługa.
(-) X. Józef Pawłowski, mpp.	(-) X. Józef Pawłowski5, ręką własną.
Z Poznania, die 29 Januarii 1744." [s. 182]	Z Poznania, dnia 29 stycznia 1744."
In superficie harum literarum tenor ejusmodi:	Na odwrocie6 dokumentu słowa następujące:
"Illustri et admodum reverendo domino Stephano Lisiecki, ecclesiarum collegiatae Beatae M. V. in summo Posnaniensis canonico, parochialis Sarnoviensis praeposito, domino fratri observandissimo w Sarnowie."	"Jaśnie Oświeconemu i Przewielebnemu Panu Stefanowi Lisieckiemu, kanonikowi kolegiaty NMP in summo w Poznaniu, prepozytowi kościoła parafialnego w Sarnowie, Wielce Szanownemu Panu Bratu, w Sarnowie."

Kop.: Parafia Sarnowa, Liber Copulatorum ab anno 1744, AAP sygn. PM 263/01, s. 181-182.

Pod aktem metrykalnym małżeństwa mieszanego skopiowano pismo oficjała poznańskiego zawierające warunki, pod którymi należy je zawrzeć.

¹ Marianna z Zakrzewskich Kierska - wdowa po Samuelu Kierskim, kasztelanicu rogozińskim.
² dosł. prawowiernej (łac. orthodoxa).
³ Panie (za łac. Domine) - zwrot grzecznościowy stosowany wobec duchowieństwa jeszcze w XVIII-wiecznej polszczyźnie. W łacińskiej formule "Habemus papam" tytułuje się papieża podwójnym Dominus.
⁴ WMMPan - Wielce Mnie Miłościwy Panie lub Wielmożny a Mnie Miłościwy Panie.
⁵ Józef z Werbna Pawłowski, wikariusz generalny i oficjał poznański 1739-1759, archidiakon pszczewski.
⁶ tj. na stronie adresowej pisma. Kopert jeszcze nie stosowano; przed wysłaniem składano arkusz z pismem na kilka części, pieczętowano i opatrywano adresem.

1780 Swięciechovia tota in favillam conversa

In futuram rei memoriam.	Na wieczną rzeczy pamiątkę.
Anno Domini 1780, die 3 mensis Junii, qua fuit sabbatum post octavam Corporis Domini Nostri Jesu Christi, post meridiem circa mediam horam quinta fulmine ignes [!] in turrim ecclesiae parochialis delapso Swięciechovia civitas igne justitiae divinae in spatio unius semi-horae hinc inde disperso ita incendebatur, ut in spatio duarum horarum totum oppidum in favillam et cinerem conversum fuerit, relictis solummodo, in quatuor hujus oppidi finibus, aliquibus paucis domibus in signum, ubi quondam vetus Swięciechovia steterit.	Roku Pańskiego 1780, dnia 3 czerwca, to jest w sobotę po oktawie Ciała Pana Naszego Jezusa Chrystusa, po południu koło wpół do piątej, od uderzenia pioruna w wieżę kościoła parafialnego miasto Święciechowa tak płonęło ogniem Bożej sprawiedliwości tu i ówdzie przez pół godziny rozproszonym, iż w przeciągu dwóch godzin całe miasto obróciło się w popiół. Jedynie na czterech krańcach miasta kilka domów przetrwało, niejako na znak, gdzie znajdowała się stara Święciechowa.
Juxta testes fide dignos in curia praecedentibus multis diebus vespertino tempore videbatur in mensa curiali candela accensa, quae hinc inde ferebatur, et tandem semper circa fornacem ibidem disparuit. In ipsa octava Corporis nocte pastores equorum supra ecclesiam seu turrim in campo videbant fasciculum grandem igneum, in cujus superioritate extendebatur baculus, extensus cum globo igneo. Lucente sole coelum intonabat aliquoties, campanae pulsabantur. Sed ecce et aliud signum terribile in turri curiali, ubi campana horologii <quinque ictibus> in una parte sua tristem quodammodo pulsum dederat, et statim ignis in fulmine decidit, et Swięciechovia incendio brevi sic dilatato deperiit.	Wiarygodni świadkowie twierdzą, że na dłuższy czas przed pożarem, co wieczór we dworze, w jadalni dworskiej, dawała się widzieć zapalona świeca, wędrująca tu i ówdzie, a zawsze w końcu gasnąca w pobliżu pieca. W samą oktawę Bożego Ciała, nocą, pasący konie widzieli nad kościołem czy jego wieżą, w polu, wielki snop ognisty, z którego górą wychylał się długi kij z ognistą kulą. Przy słonecznej pogodzie kilka razy zagrzmiało, odezwały się dzwony. Ale oto i inny znak straszliwy: na wieży dworskiej, gdzie dzwony zegarowe pięciokroć w jednej części przykry niejako głos dały, i zaraz spadł ogień w piorunie, a pożar szybko rozniesiony spustoszył Święciechowę.
Qui haec aliquando es lecturus, Deum pro peccatis placare memento, ne iram suam ultra effundat, sed propitius et misericors reddatur!	Ty, który to czytasz, błagaj Boga, by Ten, rozsierdzony naszymi grzechami, raczył powściągnąć swój gniew i okazał swoje miłosierdzie!
NB. Campana horologii quinquies pulsabatur in una parte. [s. 1]	NB.1 Dzwony zegara biły pięć razy w jednej części.
Adde haec: quod etiam hoc flagrante igne homines ibidem tum ejusdem, tum alterius sexus undecim personarum sint combusti.	Dodaj to, że w ogniu tym spłonęło też jedenaście osób płci jednej i drugiej.
Item anno subsequenti 1781 mense Januario inventa sunt scripta antiqua a superioribus ejusdem oppidi Vschovae in cancellaria, ex quibus legebatur, quod idem oppidum anno 1540 totaliter per ignem in favillam redactum fuerit. Cujus tamen memoria Swięciechoviae ad dictum tempus ignota fuit, hujus solum memor quod aliquibus temporibus tum forum, tum aliae nonnullae plateae igne deperierint.	Ponadto w roku kolejnym, 1781, w styczniu przełożeni tegoż miasta znaleźli w kancelarii we Wschowie stare pisma, z których wyczytano, że w roku 1540 miasto to całe obróciło się w popiół. W onym czasie nie znano jednak żadnego wspomnienia o Święciechowie poza tym, że kiedyś rynek i niektóre ulice spłonęły w ogniu.

Or.: Parafia Mórkowo, AAP sygn. PM 182/01, s. 2, 1.

Notatka o pożarze Święciechowy umieszczona w księdze ochrzczonych parafii mórkowskiej ręką księdza Walentego Szydłowskiego, proboszcza tejże od r. 1779. Porównaj wpis.

¹ Autor notatki uzupełnia ją o liczbę uderzeń dzwonów, dopisując "nota bene" (NB) u dołu strony, a ponadto uzupełniając słowa quinque ictibus w samej notatce.

1780 Conflagratio oppidi Swięciechow et ecclesiae parochialis Swięciechoviensis

Conflagratio oppidi Swięciechow et ecclesiae parochialis Swięciechoviensis in palatinatu Posnaniensi in terra Vschovensi ad illustrissimum reverendissimum abbatem commendatarium Lubinensem protunc dominum Casimirum de Lipe Lipski canonicum cathedralem Cujaviensem, praepositum haereditarium in Chocz etc. etc. spectantis. [s. 3]	Pożar miasteczka Święciechowa i kościoła parafialnego święciechowskiego w województwie poznańskim, w ziemi wschowskiej, należącego do najjaśniejszego najprzewielebniejszego opata komendatoryjnego lubińskiego, natenczas księdza Kazimierza z Lipia Lipskiego, kanonika katedralnego kujawskiego, prepozyta dziedzicznego w Choczu itd. itd.
Anno Domini 1780 die tertia mensis Junii, sabbato ante dominicam tertiam post Pentecosten exorta est tempestas, eoque gravior et periculosior ut assolet, quia coelo sereno, imo serenissimo, quod Deo utique in poenam et vindictam scelerum nostrorum justissime permittente, brevi temporis intervallo eventus comprobavit.	Roku Pańskiego 1780, trzeciego czerwca, w sobotę przed trzecią niedzielą po Zielonych Świątkach rozpętała się nieoczekiwana burza, o tyle silniejsza i groźniejsza niż zwykle, iż przy niebie zupełnie pogodnym, co po chwili zostało potwierdzone przez pewne zdarzenie, jako z dopustu Bożego sprawiedliwą pokutę i karę za nasze występki.
Nam fulmine in turrim ecclesiae parochialis desuper irruente et tecto illius incenso, tota ferme civitas, paucis valde domibus seu domunculis remanentibus in suburbiis, spatio quasi unius horulae exusta et periit, ceu altera Troja, ubi stetit, etiam cum sacello seu ecclesia hospitali sancti Protomartyris Laurentii extra oppidum, insuper cum personis undecem adultis et junioribus incolis flamma arreptis, assatis et mirum in modum combustis, hinc inde jacentibus et inventis in plateis.	Uderzył bowiem w wieżę kościoła parafialnego piorun, który podpalił jej dach. Całe niemal miasto, z wyjątkiem nielicznych domów czy domków, które przetrwały na przedmieściach, w godzinkę zgorzało i zginęło, jakby druga Troja, tam gdzie stało, nawet kaplica czyli kościół szpitalny świętego Wawrzyńca Pierwszego Męczennika poza miastem. Płomień zaatakował też jedenaście osób dorosłych i młodszych mieszkańców, przypiekł ich i w dziwny sposób spalił. Znaleziono ich tu i ówdzie, [także] na ulicach.
Sed neque domui suae, ecclesiae scilicet parochiali Omnipotens Deus pepercit, quae in tecto, ut jam dictum totaliter exusto, in fornicibus, altari majori, altero collaterali, in turri campanis omnibus numero 7 deciduis et conflatis, aliisque in partibus plurimum passa, vitiata ac ruinosa facta est. Et siquidem plurimis documentis, privilegiis, regestris ecclesiae et vel ipsi beneficio parochiali subservientibus igne absumptis, contigit cum archivo etiam libros metrices omnes tres antiquiores et recentiores, in damnum et dolorem parochianorum in fumum pariter abire, quod non satis deplorandum vel maxime quod attinet librum baptisatorum, hinc tres alii similiter libri baptisatorum, copulatorum et mortuorum distinctim et seorsive comparati et confecti sunt.	Bóg Wszechmogący nie oszczędził też domu swego, to jest kościoła parafialnego. Ucierpiały: dach, który – jako się rzekło – cały spłonął, sklepienia, ołtarz wielki, drugi boczny, na wieży wszystkie dzwony w liczbie siedmiu zniszczone i stopione. Także w innych miejscach kościół został uszkodzony, zniszczony i uległ ruinie. A ponieważ liczne dokumenty, przywileje, rejestry dotyczące kościoła i beneficjum parafialnego strawił ogień, wraz z archiwum na szkodę i smutek parafian obróciły się też w dym wszystkie trzy1 księgi metrykalne starsze i młodsze, których nie sposób opłakać, zwłaszcza zaś księgi ochrzczonych. Sprawiono więc podobnie trzy oddzielne księgi ochrzczonych, zaślubionych i zmarłych.
Praesens vero pro solis est baptisandis, in quo contracta ex relatione et recognitione parentum aliorumve scientiam habentium notitia de [s. 4] vere [?] baptisatis [?], hi ipsi damnum et jacturam ne patiantur, quantum in Domino hocce temporis spatio licuit et fieri poterat, de nomine et cognomine baptizantis, baptisati, parentum et patrinorum in hocce libro metrices relati, annotati et inscripti sunt, omnes consequenter folio uno et altero pro inscribendis et ad acta referendis caeteris, si quando forsan ad huc successive innotescere poterit, vacuo relicto. Idque cura et sollicitudine pastorali illustrissimi Matthaei Gryger, decani foranei Wschovensis qua parochi et praepositi protunc ecclesiae parochialis Swięciechoviensis, sub cujus regimine eheu! haecce accidere.	Niniejsza zaś przeznaczona jest tylko dla ochrzczonych. Zawiera wpisy ochrzczonych [odtworzone] na podstawie relacji i zeznań rodziców oraz informacji innych zorientowanych osób, aby ci [ochrzczeni] nie ponieśli szkody. W tej księdze metrykalnej zanotowano, na ile Pan Bóg w tym czasie pozwolił, imię i nazwisko chrzczącego, ochrzczonego, rodziców i chrzestnych. Kolejne wpisy umieszczono w ten sposób, że po karcie zapisanej następuje karta pusta na dopisanie i wciągnięcie do akt kolejnych osób na wypadek, gdyby kiedyś dostarczono dodatkowych informacji2. Przeprowadzono to za staraniem duszpasterskim najjaśniejszego Mateusza Grygra, dziekana wschowskiego, jako natenczas proboszcza i prepozyta kościoła parafialnego w Święciechowie, pod rządami którego (ach!) zdarzenia te miały miejsce.
Datum Swięciechoviae in residentia solita, anno Domini 1780 die 1ma mensis Julii.	Spisano w Święciechowie w zwyczajnej rezydencji, roku Pańskiego 1780, dnia 1 miesiąca lipca.

Or.: Parafia Święciechowa, AAP sygn. PM 300/01, s. 1, 3-4.

Ksiądz Mateusz Gryger, proboszcz święciechowski opisuje pożar Święciechowy w roku 1780, tłumaczy też przyczynę obecnego stanu ksiąg metrykalnych tej parafii.

¹ tj. ochrzczonych, zaślubionych i zmarłych.
² Księga ta, obejmująca zapisy chrztów z lat 1764-1815, jest dziś pozbawiona tych dodatkowych kart.

1735 Institutio canonica parochi Pawłowicensis

Anno Domini 1735.	Roku Pańskiego 1735.
Post resignationem liberam admodum reverendi Francisci Idkiewicz parochi Pawłowicensis die 1 Maii AD 1735 ego Carolus Rybicki eodem ut supra anno, die 23 Maii ex praesentatione perillustris magnificae Annae Kretkowska castellanae Culmensis viduae derelictae, bonorum Pawłovicensium haeredissae, institutus Posnaniae ab illustrissimo loci ordinario Francisco Wolinski, archidiacono Sremensi, judice surrogato Posnaniensi, post installationem ac introductionem ejusdem ecclesiae parochialis Pawłovicensis curam et regimen accepi.	Po dobrowolnej rezygnacji przewielebnego Franciszka Idkiewicza1 proboszcza pawłowickiego dnia 1 maja roku Pańskiego 1735, ja Karol Rybicki, roku jak wyżej, dnia 23 maja, z prezenty2 prześwietnej wielmożnej Anny Kretkowskiej kasztelanowej chełmińskiej, wdowy, dziedziczki dóbr pawłowickich, otrzymawszy instytucję3 w Poznaniu od najjaśniejszego ordynariusza miejsca Franciszka Wolińskiego, archidiakona śremskiego, sędziego surogata poznańskiego, po instalacji4 i wprowadzeniu objąłem zarząd i duszpasterstwo w tymże kościele parafialnym w Pawłowicach.
Quapropter ne imputes mihi negligentia tam in administratione sacramentorum quam in inscribendis baptisatorum nominibus libris metricis, ideo quam diligentissime inchoare desidero.	Zatem, abyś nie zarzucił mi opieszałości w szafowaniu sakramentami czy w zapisywaniu imion ochrzczonych w księgach metrykalnych, przeto z całą starannością do tego przystępuję5.

Or.: Parafia Pawłowice, AAP sygn. PM 218/01, s. 84.

Notatka nowego proboszcza w księdze metrykalnej ochrzczonych po wprowadzeniu go na urząd.

¹ proboszcz w Pawłowicach od VI 1721.
² prezenta – przedstawienie kandydata na urząd kościelny
³ instytucja – przydzielenie urzędu kościelnego.
⁴ instalacja – wprowadzenie w posiadanie urzędu kościelnego (od stalla – ława dla duchowieństwa).
⁵ dosł. pragnę przystąpić.

1779 Oblata excerpti ex libro metrices baptizatorum ecclesiae parochialis Swięciechoviensis

Actum in castro Wschovensi feria sexta post festum sanctorum Viti et Modesti Martyrum proxima, videlicet die decima octava mensis Junii anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo nono.

Ad officium et acta praesentia castrensia Wschovensia personaliter veniens illustris et admodum reverendus Antonius Gryger coadjutor praepositus Swięciechoviensis, obtulit eidem officio ad acticandum et actis hisce suo in originali insuendum excerptum baptizatorum infrascriptum in papyro taxae unius grossi argentei stemmate Regni signata exaratum [?], ex libro metrices baptizatorum ecclesiae parochialis Swięciechoviensis depromptum, manu illustris et admodum reverendi Mathaei Gryger decani foranei Wschovensis, praepositi parochialis Swięciechoviensis propria subscriptum et sigillo dictae ecclesiae parochialis Swięciechoviensis consueto communitum, sanum, salvum et illaesum de tenore sequenti:

Trzebinia. Anno Domini millesimo septingentesimo sexagesimo sexto die prima mensis Julii admodum reverendus Antonius Fritsch ecclesiae parochialis Swięciechoviensis vicarius senior baptizavit infantem /: omissis ex necessitate ceremoniis :/ domi in oratorio seu capella aulica Trzebinensi die trigesima Junii in villa Trzebinia parochiae hujus natam filiam ex perillustribus ac magnificis, patre videlicet Adamo Nieżychowski succamerarida Wschovensi, matre vero Carolina, tori legitimi conjugibus, bonorum Trzebinia, Piotrowice et Krzycko haeredibus et possessoribus. Quas dein ceremonias ego Mathaeus Gryger ecclesiae parochialis Swięciechoviensis praepositus die sexta ejusdem mensis Julii solenniter supplevi idque /: datis [?] [s. 60b] ac postulatis perillustrium parentum obsecundans :/ in ecclesia parochiali Długensi admodum reverendo loci commendario praesente et consentiente. Cui infanti imposita sunt tria nomina: Maria Ludovica Aemiliana. Patrini fuere illustrissimus excellentissimus dominus Ignatius Nieżychowski succamerarius Wschovensis et perillustra magnifica domina Ludovica Chłapowska vidua et domina haereditaria in Czerwona Wies.

Swięciechow. Anno Domini millesimo septingentesimo sexagesimo septimo die vigesima sexta mensis Decembris ego Antonius Fritsch ecclesiae parochialis Swięciechoviensis vicarius senior baptizavi infantem die vigesima quarta ejusdem natam filiam, ex magnifica ac generosa Agnete Pląskowska vidua, de domo Bajerska /: quae vigore propriae suae recognitionis in itinere longo constituta ad suos tendens, partumque sibi imminentem praesentiens, ad oppidum hoc occasionaliter declinavit, die vigesima sexta Septembris hic stetit :/ Cui infanti imposita sunt bina nomina Rosalia Eva. Patrini fuerunt Elisabetha spectabilis Michaelis Schepe consulis Swięciechoviensis conjux et famatus adolescens Joannes Adam George pariter Swięciechoviensis.

Haec domina, consulendo integritati famae suae, testimonia copulationis nec non obitus mariti sui coram me infrascripto pastore loci produxit et originaliter exhibuit. Cujus quidem testimonii copulationis nec non obitus mariti sui tenor est talis:

„Ad requisitionem generosi Francisci Bajerski extradidi praesentem copiam matrimonii, cujus tenor sequitur.

Anno Domini millesimo septingentesimo sexagesimo septimo die vigesima septima Februarii ex speciali consensu illustrissimi officii Culmensis in praesentia reverendi Jacobi Bruszkiewicz parochi protunc ecclesiae curatae Zalenżensis benedixit matrimonium illustrissimus admodum reverendissimus dominus Pląskowski canonicus cathedralis Culmensis inter magnificos ac generosos Adamum Pląskowski et Agnetem virginem de domo Bajerska. Testes huic actui adfuere magnifici domini Pruszak proconsul Skarzeviensis [s. 60c] cum charissima sua uxore, generosi Jacobus Orłowski, Stephanus Zaskrzynski.

Extractum ex libris ecclesiae Zalenżensis.

(-) Jacobus Bruszkiewicz parochus Zalenżensis.”

„Testimonium obitus.

Anno Domini millesimo septingentesimo sexagesimo septimo die prima Maii in ecclesia mea parochiali in villa Wymiątkowo sita sepelivi divae memoriae generosum Adamum Pląskowski subitanea morte e vivis surreptum, ante aliquot dies devote confessum.

Extraditum ex libro connotationis mortuorum, anno Domini millesimo septingentesimo sexagesimo septimo die trigesima Maii.

(-) Jacobus Stachurski parochus ejusdem ecclesiae.”

Quae duo authentica eadem nobilis puerpera pro legitimatione sui ad librum metrices baptizatorum ecclesiae parochialis Swięciechoviensis admitti ex eodemque testimonium baptizatae prolis suae officio se extradi petiit. Ita testor propria nominis subscriptione.

(-) X. Mathaeus Gryger praepositus Swięciechoviensis, manu propria.

Wilkowo Niemieckie. Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo primo, die vigesima sexta Julii, ego Valentinus Schedel vicarius ecclesiae parochialis Swięciechoviensis baptisavi infantem die vigesima tertia ejusdem natum filium ex nobilibus tori legitimi conjugibus, patre scilicet Joanne Męczynski, matre vero Theresia aulae praefectis in villa Wilkowo Niemieckie. Cui impositum est nomen Joannes. Patrini fuere: honestus Antonius Szepani [?] scultetus Wilkoviensis et Barbara Zeydlerin cantorissa ad ecclesiam parochialem Swięciechoviensem.

Swięciechow. Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo primo, die [s. 60d] trigesima Julii ego Valentinus Schedel vicarius ecclesiae parochialis Swięciechoviensis baptisavi infantem die vigesima sexta ejusdem natam filiam ex parentibus adventitiis, tori tamen legitimi conjugibus /: in virtute testimonii producti et infraspecificandi :/ patre quidem nobilibus ac generosis Adalberto Dubowicz, matre vero Catharina de Grzybowskie. Cui imposita sunt bina nomina Anna Maria. Patrini fuere: Josephus Zeydler cantor ad ecclesiam parochialem Swięciechoviensem et Joanna Strzemecka negotiatrix, cives Swięciechovienses.

Sequitur testimonium legitimae copulationis in ecclesia parochiali Gorcensi per acta de verbo ad verbum die undecima Augusti anno millesimo septingentesimo septuagesimo primo:

[Górka Duchowna] Niżey wyrażony daię fidele testimonium Szlachetnie Urodzonemu Jmci Panu Dubowiczowi y Szlachetnie Urodzoney Jeymci Pani Katarzynie z Grzybowskich Dubowiczowy, iako wzięli slub in festo Visitationis Beatissimae Virginis Mariae, praemissis tribus bannis, in assistentia Wielmożnych Ichmciow Jmci Pana Franciszka Chylkowskiego, Jmci Pana Rutowskiego y Jmci Psarskiego.

Na co się podpisuię.

(-) X. Michał Augustyn Ganowicz P. Gorecki, mpp.

Piotrowice. Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo secundo, die vigesima tertia mensis Aprilis, ego Mathaeus Gryger decanus foraneus Wschovensis, praepositus ecclesiae parochialis Swięciechoviensis, supplevi ceremonias super infantem perillustrium magnificorum Andreae Mielęcki colonelli Sacrae Regiae Majestatis et [s. 60e] Catharinae z Trzebickich legitimi tori conjugum filium, anno elapso Wschovae natum et privatim baptisatum. Cui nomina sunt imposita: Petrus, Josephus, Joannes Nepomucenus. Assistentibus et respondentibus testibus: illustrissima domina Ludovica z Jabłonowskich Nieżychowska succameraria Wschovensi et perillustri reverendissimo Josaphat Włoński custode insignis collegiatae Chocensis. NB. Parentes hujus infantis protunc qua tenutarii manebant in villa Piotrowice parochiae Gołanicensis, quae ecclesia protunc advitalitialiter incorporata fuit ecclesiae parochiali Swięciechoviensi favore praepositi ejusdem praesentis.

Przybyszewo. Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo quarto, die vigesima quarta Julii, ego Antonius Fritsch ecclesiae hospitalis Swięciechoviensis ad sanctum Laurentium praepositus in decanatu Wschovensi dioecesis Posnaniensis, habita facultate baptisavi infantem die vigesima ejusdem natam filiam in villa Przybyszewo parochiae hujus ex tori [!] legitimi [!!] conjugibus, patre Adamo Cybulski, matre vero Anna, praefectis oeconomicis praedictae villae. Cui imposita sunt bina nomina: Anna Magdalena. Patrini fuere: famatus Stanislaus Strzemecki civis et negotiator Swięciechoviensis et Francisca Jordanowska venatrix Przybyszeviensis.

Swięciechow. Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo quinto, die octava Maii, ego Valentinus Schedel dioecesis Posnaniensis presbyter in decanatu Wschovensi, ecclesiae vero parochialis Swięciechoviensis [s. 60f] vicarius senior baptisavi infantem die quinta ejusdem natum filium ex nobilibus Ignatio Lochocki et Marianna legitimi tori conjugibus ex palatinatu ut asseritur Posnaniensi et ex parochia Komorniki. Cui nomen impositum est Stanislaus. Patrini fuere: spectabilis Stanislaus Strzemecki consul civis Swięciechoviensis et Marianna Bukowska virgo ad latus ejusdem dominae puerperae existens.

Swięciechow. Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo sexto, die tertia mensis Aprilis, ego Valentinus Schedel dioecesis Posnaniensis presbyter in decanatu Wschovensi, ecclesiae vero parochialis Swięciechoviensis vicarius senior, omissis ex necessitate urgente ceremoniis alio tempore supplendis, baptisavi infantem die secunda ejusdem natum filium ex legitimi [!] tori [!!] conjugibus, patre videlicet generoso Antoni Skałecki, matre vero Theressia, incolis protunc Swięciechoviensibus. Cui imposita sunt bina nomina: Josephus, Franciscus de Paula. Levantibus patrinis: admodum reverendo Antonio Scholtz promotore Sacratissimi Rosarii in ecclesia parochiali Swięciechoviensi et famata Hedvige Venceslai Ładek distillatoris cremati civis Swięciechoviensis conjuge.

Swięciechow. Anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo septimo, die decima tertia mensis Decembris, ego Antonius Scholtz ecclesiae parochialis Swięciechoviensis beneficiatus et Sacratissimi Rosarii promotor in decanatu Wschovensi dioecesis Posnaniensis, habita facultate baptisavi infantem ex toro illegitimo natum filium die duodecima ejusdem, ex matre scilicet nobili Sophia Miecznykowska ad aulam nuper [s. 60g] Dryżynensem in obsequiis existente, pro deponendo onere sese suae [?] conferente alias ex palatinatu ut asserebat Siradiensi. Cui infanti nomen est impositum duplex: Josephus Thomas. Patrini fuerunt: Josephus Wende adolescens molitor et Joanna Schepin pariter molitrix, cives Swięciechovienses.

Ex libro metrices baptisatorum ecclesiae parochialis Swięciechoviensis ab anno millesimo septingentesimo sexagesimo quarto fideliter et de verbo ad verbum extractum. In quorum fidem manum meam propriam et sigillum consuetum ecclesiae parochialis apposui.

Datum Swięciechoviae in residentia praepositurali anno Domini millesimo septingentesimo septuagesimo nono, die duodecima mensis Junii.

(-) X. Mathaeus Gryger decanus foraneus Wschovensis, praepositus parochialis Swięciechoviensis, manu propria.

[Locus sigilli ejusdem ecclesiae consueti]

Cujus quidem excerpti baptizatorum modo praemisso acticatum, originale circa acta praesentia relictum et insutum [!] est.

Ex actis castrensibus Wschovensibus extraditum.

(-) Tarczynski, mp.

Lectum cum actis.

[in dorso] Oblata excerpti ex libro metrices baptizatorum ecclesiae parochialis Swięciechoviensis. 1779. In castro Wschovensi.

Odp.: Parafia Święciechowa, AAP sygn. PM 300/01, s. 60a-60h.

Ks. Mateusz Gryger proboszcz w Święciechowie 12 VI 1779 sporządził na papierze stemplowym odpis 11 metryk kościelnych za okres od 1764 roku (czyli od założenia bieżącej księgi chrztów) i posłał go 18 VI przez Antoniego Grygra, prepozyta-koadjutora parafii, do urzędu grodzkiego we Wschowie celem oblatowania. Oryginał odpisu wszyto do grodzkiej księgi relacji (obecna sygn. Wschowa Gr. 224). Urząd grodzki wydał następnie (zapewne po pożarze kościoła VI 1780) odpis tej oblaty, który ksiądz wszył do księgi ochrzczonych kościoła w Święciechowie pod datą wspomnianego pożaru. Ten to odpis oblaty jest przedmiotem powyższej transkrypcji.

Zawartość wg Dworzaczka: [czcionką pogrubioną – uzup. Acta Castrensia]

Grodzkie i ziemskie > Wschowa > Część 3

738 (Nr. 192) 1779

Obl. metryki z par. swięciechowskiej:

- 1766.30/VI we wsi Trzebinia hr. Maria Ludwika Emiliana, c. M. Adama Nieżychowskiego, podkomorzyca wschow., i Karoliny małż., dz-ców Trzebini, Piotrowic, Krzycka, ch. 1/7, a z cerem. [par. Długie Stare] 6/7 . - JED. Ignacy N. podkom. m. wschow. i wd. Ludwika Chłapowska dz-ka Czerwonejwsi

- 1767.26/XII ch. [ur. 24/XII] córka MG. Agn. Pląskowskiej wdowy z domu Bajerskiej, tu w przejeździe [do krewnych], Rozalia-Ewa- chrz. nieszl. Ta pani dla swej dobrej sławy świadectwa ślubu i zgonu męża tu produkuje [=przedkłada:]

- [świad. ślubu] 1767.27/II pleb. Zalenżen. (diec. chełm.) [Załęże diec. chełmińska?] dał ślub nie on jednak, ale X. Pląskowski, kan. kat. chełm. Adamowi Pl. i Agn. B-ej pannie [odpis na żądanie G. Franciszka Bajerskiego]

- [świat. zgonu] 1767. 1/5 [poch.] w kość paraf. wsi Wymiątkowo. G. Adam Pl. nagle +-y [odpis z 30 V].

- 1771. 26/7 (Wilkowo Niem) [dziś Wilkowice k/Leszna] ch. [ur. 24 VII] syn NN. Jana Męczyńskiego i Teresy, aulae praefectis w Wilk. Niem. imię- Jan. - chrz. nieszl.

- 1771. 30/7 (Swięcichowa) ch., [ur. 26 VII], córka przybyszów NN. i GG. Wojc. Dubowicza i Kat. z Grzybowskich imieniem Anna-Marja- chrz. nieszl. Ci wzięli byli ślub w par. "Gorcensi" [dziś Górka Duchowna] w dzień Nawiedz. NMP. [=2 VII] co pośw. prob. Gorecki 1771.11/VIII r. (!)

- 1772. 23/IV (Piotrowice), cerem. * w r. ub. we Wschowie, Piotr, Józef, Jan Nep. s. PM. Andrzeja Mielęckiego [pułkownika JKM] i Kat. z Trzebickich - ID. Ludwika z Jabłonowskich Nieżychowska podkomorzyna wschowska i Xiądz. rodzice byli tenutarjuszami w Piotrowicach [par. Gołanice, natenczas dożywotnio wcielona do par. Święciechowa]

- 1776. 3/4 (Swięciechowa) ch. [ur. 2 IV] syn G. Antoniego Skałeckiego i Teresy, małż., mieszk. Swięcichowy wtedy im. Józef-Franc. a Paulo - X-i m-a (k. 123)

W powyższym regeście opuścił Dworzaczek trzy metryki:

- 24 VII 1774 (Przybyszewo) ch. Anna Magdalena c. Adama Cybulskiego (praefectus oeconomicus wsi Przybyszewo) i Anny.

- 8 V 1775 (Święciechowa) ch. Stanisław s. N. Ignacego Łochockiego i Marianny z par. Komorniki woj. pozn.

- 13 XII 1777 (Święciechowa) ch. Józef Tomasz s. nieśl. N. Zofii Miecznikowskiej służącej natenczas we dworze w Dryżynie, z woj. sieradzkiego.

1788 Commutatio agrorum

Anno Domini millesimo septingentesimo octuagesimo octavo facta est dimensio agrorum cmethonalium in Niestronno, tempore cujus ego Gasparus Tarkowski rector ecclesiae parochialis Niestronnensis ob spaciosius horreum plebanale reddendum feci commutationem partis agri plebanalis /: cum consensu illustrissimorum ac reverendissimorum canonicorum ecclesiae metropolitanae Gnesnensis, praesertim vero illustrissimi ac reverendissimi Michaelis Kociełkowski protunc commissarii bonorum clavis Niestronnensis, sicuti [...]rorum haeredum ac collatorum :/ hoc est in hunc modum:	Roku Pańskiego 1788 dokonano pomiaru ról kmiecych w Niestronnie, podczas którego ja, Kasper Tarkowski, rządca kościoła parafialnego w Niestronnie w celu powiększenia stodoły plebańskiej dokonałem zamiany części roli plebańskiej (za zgodą najjaśniejszych najprzewielebniejszych kanoników kościoła kościoła metropolitalnego w Gnieźnie, zwłaszcza zaś najjaśniejszego najprzewielebniejszego Michała Kociełkowskiego natenczas komisarza dóbr klucza niestrońskiego, jako [...] dziedziców i kolatorów), a to w ten sposób:
Post horreum plebanale penes viam quae ducit versus Gnesnam in dextra situm, erat Valentini Jazdz [?] cmethonis ex opposito domus plebanalis habitantis ager primus alias płoska, alter erat plebano [...] latus ac longus veluti primus, dimissonamque [?] plebanali quondam secundo, accepi in possessionem primum ante in possessione existentem praedicti Valentini. Per hanc autem commutationem nullam ecclesia ejusve rector patitur [?] injuriam. In cujus rei fidem manu propria me subscribo aliosque testes.	Za stodołą plebańską przy drodze, która wiedzie ku Gnieznu, położoną po prawej, była pierwsza rola czyli płoska Walentego Jazdz kmiecia mieszkającego naprzeciw domu plebańskiego. Druga rola była plebana, długa i szeroka jak pierwsza, i oddając drugą, niegdyś plebańską, wziąłem w posiadanie pierwszą, wcześniej będącą w posiadaniu wspomnianego Walentego. W wyniku tej zamiany kościół ani jego rządca nie ponieśli straty. Na wiarę czego ręką własną się podpisuję wraz z innymi świadkami.
Datum in residentia mea plebanali anno ut supra, die 20 Aprilis.	Wydano w mej rezydencji plebańskiej roku jak wyżej, dnia 20 kwietnia.
(-) Gasparus Tarkowski plebanus (-) Josephus Jakubowski oeconomus (-) Andreas Łakomy scultetus (-) Bartholomaeus vulgo Szary cmetho Niestronnensis	(-) Kasper Tarkowski pleban (-) Józef Jakubowski ekonom (-) Andrzej Łakomy sołtys (-) Bartłomiej zwany Szarym, kmieć niestroński

Kop.: Parafia Niestronno, AAG sygn. AP 131/1, nlb. (przed Liber copulatorum 1768-1814).

1687 Spoliatio ecclesiae Gorcensis

J M J	Jezus Maryja Józef
Notum sit omnibus quorum interest, hanc ecclesiam Gorcensem tituli sancti Michaelis Archangeli ad abbatiam Lubinensem spectantem, per sacrilegas /: nescitur cujus :/ hominis manus tota fere argentea suppellectili spoliatam esse, anno Domini 1687mo, 3tia Septembris tempore nocturno.	Niech wiedzą wszyscy, których to dotyczy, iż kościół ten górecki pod wezwaniem świętego Michała Archanioła, należący do opactwa lubińskiego, został przez nieznanych świętokradców obrabowany z niemal wszystkich srebrnych sprzętów kościelnych roku Pańskiego 1687-go, 3-go września w nocy.
Cathalogus omnium quae ablata sunt est hic: 1. Hierotheca seu monstrantia argentea certis in locis deaurata. 2. Crux argentea similiter certis in locis deaurata. 3. Pixis minor ad infirmos totaliter deaurata. 4. Calix cum patena argenteus ex integro deauratus. 5to. Calix item cum patena argenteus per loca tantum deauratus. 6to. Pecuniae in carbona ecclesiae depositae tam admodum reverendi patris parochi ejusdem ecclesiae quam aliorum hominum duo circiter millia.	Oto spis rzeczy skradzionych: 1. Hieroteka1 czyli monstrancja srebrna, w pewnych miejscach pozłacana. 2. Krzyż srebrny, podobnie w pewnych miejscach pozłacany. 3. Puszka mniejsza do chorych, cała pozłacana. 4. Kielich z pateną srebrny, cały pozłacany. 5. Także kielich z pateną srebrny, tylko w niektórych miejscach pozłacany. 6. Pieniądze złożone w kasie kościelnej, tak przewielebnego ojca proboszcza tego kościoła jak i innych ludzi, około 2.000 [złotych].
Damnum totum cumulatione sumptum accedit ad sex fere millia florenorum Polonicalium.	Łączne straty sięgnęły prawie 6.000 złotych polskich.
(-) Fr [?] pater Martinus Bystrzycki conventus Lubinensis ordinis sancti Benedicti cancellarius et philosophiae protunc lector, mp. (-) Pater Coelestinus Orłowski parochus Gorcensis ita attestor, mp.	(-) Ojciec Marcin Bystrzycki, kanclerz i natenczas lektor filozofii konwentu benedyktynów w Lubiniu, ręką własną. (-) Ojciec Celestyn Orłowski2 proboszcz górecki. Tak zaświadczam, ręką własną.
Idem pater Coelestinus Orłowski post ablatam suppellectilem ecclesiasticam comparavit hierothecam seu monstrantiam argenteam totam large deauratam valoris florenorum numero octingentorum 16 Novembris 1688.	Tenże ojciec Celestyn Orłowski po zrabowaniu sprzętów kościelnych sprawił hierotekę czyli monstrancję srebrną, całą obficie pozłacaną, wartości 800 złotych, 16 listopada 1688 roku.

Kop.: Parafia Górka Duchowna, AAP sygn. PM 091/01, s. 66.

Uw.: Kopię zapisu z nieznanego źródła wykonał Roman Kamolski, benedyktyn (proboszcz górecki przed 1794 – 1801).

¹ Z greki: schowek na rzeczy święte. Nazywano tak nie tylko monstrancję, także relikwiarz.
² W księgach metrykalnych góreckich spotykany jeszcze w 1713 roku.

1691 Conflagratio templi Gorcensis

Anno Domini 1691 /: quo maxime ac frequentissime per aera grassabantur fulmina, et non tantum bruta ac profana aedificia, sed et homines sacrasque aedes summo cum terrore et damno mortalium e sublimi impetebant :/ inter alia DEO dicata loca, templo quoque Gorcensi non pepercerunt. Unum enim ex eis an binum fulmen die 26 Junii hora pomeridiana circiter 4ta ex nubecula insperate horrenda [!] cum fragore delapsum, totam vim et impetum suum conta faciem praefati templi occasum respicientem direxit, penetroque ciconiarum nido atque in eo quatuor pullis interfectis et adustis, quinto vero incolumen [!] relicto, tectum templi testaceum ex parte confregit ac disjecit, tribus in locis ignem accendit, hastiliaque vexillorum duo intus in templo in partes divisit.	Roku Pańskiego 1691 /: kiedy to w powietrzu liczne grasowały pioruny celując z wysoka nie tylko w zwierzęce i ludzkie domostwa, lecz nawet w samych ludzi i świątynie, siejąc strach i ludziom wyrządzając szkody :/ spomiędzy różnych Bogu poświęconych miejsc nie oszczędziły i świątyni góreckiej. Jeden taki, może podwójny piorun, dnia 26 czerwca koło 4-tej godziny po południu spadłszy nagle z chmurki z przerażającym hukiem, całą swą siłę i impet skierował ku spoglądającej na zachód fasadzie kościoła i przebiwszy gniazdo bocianie, w którym uśmierciwszy i spaliwszy czworo piskląt a oszczędziwszy piąte, gliniany dach świątyni po części strzaskał i rozwalił, w trzech miejscach wzniecając ogień, połamał też w świątyni dwa drzewce chorągwi.
Accurrunt interim perterriti homines, visisque hinc inde flammis exclamant ardere templum, advenit quoque totus consternatus religiosus admodum reverendus pater Coelestinus Orłowski parochus Gorcensis benedictinus Lubinensis arreptamque cito miraculosam (ut creditur) Beatissimae Virginis Deiparae imaginem ex ejus sacello deportat, hic eam gemebundus alloquens verbis: „Eheu, Sanctissima Virgo, valedic jam huic loco siquidem defendere ab hoc igne renuis”, haec ipse dixit et mox flamma ignis incendium et devastationem domus sacrae designans nunquam amplius visa est.	Spieszą zaraz przelęknieni ludzie, a ujrzawszy tu i ówdzie płomienie, krzyczą: „Kościół płonie!”1 Przybywa też wielce zmartwiony pobożny i przewielebny2 ojciec Celestyn Orłowski proboszcz górecki, benedyktyn lubiński i prędko chwyciwszy cudowny (w powszechnym mniemaniu) obraz Najświętszej Bogurodzicy Dziewicy wynosi go z jego kaplicy, przemawiając do Niej z żałością: „Ach, Święta Panienko, pożegnaj się z tym miejscem, któremu pomocy przeciw ogniowi odmawiasz!” To rzekł i zaraz płomień wieszczący pożar i ruinę domu świętego znikł i już się więcej nie pokazał.
Ut in omnibus glorificetur DEUS et Beatissima Virgo MARIA.	Aby we wszystkim był uwielbiony Bóg3 i Najświętsza Maryja Panna.

Kop.: Parafia Górka Duchowna, AAP sygn. PM 091/01, s. 66.

Uw.: Kopię zapisu z nieznanego źródła wykonał Roman Kamolski, benedyktyn (proboszcz górecki przed 1794 – 1801).

Relacja z pożaru kościoła w Górce Duchownej w 1691 roku.

¹ Przytoczone w zapisie łacińskim wypowiedzi wyróżniono podkreśleniem, a nie - jak dziś - cudzysłowiem.

² Tytuł pobożny (religiosus) oznaczał zakonnika, przewielebny (admodum reverendus) – kapłana bez godności honorowych, najczęściej proboszcza.

³ Ut in omnibus glorificetur Deus - dewiza benedyktyńska, często stosowana w postaci skrótu: U. I. O. G. D.

1711 Copia extractus ex actis decanalibus decanatus Smiglensis visitationibus illustrissimorum visitatorum approbata

Copia extractus ex actis decanalibus decanatus Smiglensis visitationibus illustrissimorum visitatorum approbata, conscripta et ad acta reducta sub visitatione infrascripti [?], cujus tenor est talis.	Kopia wyciągu z akt dekanalnych dekanatu śmigielskiego wizytacji najjaśniejszych wizytatorów, zatwierdzona, spisana i do akt wprowadzona (?) podczas wizytacji niniejszego, którego brzmienie jest następujące:
Ego Melchior Fogliński decanus foraneus Smiglensis, parochus Radomicensis, cum assistentia admodum reverendi Gasparis Joannis Baumer praepositi Smiglensis, authoritate ac mandato illustrissimi domini Michaelis Bartholomaei de Czarnkowice [!] Tarło, Dei et Sedis Apostolicae gratia episcopi Posnaniensis, visitavi ecclesiam Lubino-Gorcensem anno Domini 1711, die 30 Octobris, et quae ad ordinatam visitationem ecclesiae spectant, diligenter annotavi. Quorum sequitur tenor talis:	Ja, Melchior Fogliński, dziekan śmigielski, proboszcz radomicki, w asyście przewielebnego Kaspra Jana Baumera prepozyta śmigielskiego, powagą i z rozkazu najjaśniejszego Michała Bartłomieja z Czarnkowic1 Tarło, z łaski Bożej i Stolicy Apostolskiej biskupa poznańskiego, dokonałem wizytacji kościoła lubińskogóreckiego2 roku Pańskiego 1711, dnia 30 października i wszystko, co dotyczy prawem przepisanej wizytacji kościoła, starannie spisałem. Co brzmi tak:
„Gorka Lubińska.	„Górka Lubińska.
Ecclesia habetur murata etc. etc. etc. Est collationis reverendissimi abbatis una cum monasterio. Habetur visitatio hujus ecclesiae: 1mo. Reverendissimi Joannis de Gora archidiaconi Posnaniensis in anno 1508. 2do. Item habetur visitatio illustrissimi Alberti Tulibowski episcopi Posnaniensis in anno 1658. 3tio. Item habetur visitatio reverendissimi Gasparis Hass [!] in anno 1610. 4to. Item habetur visitatio reverendissimi Ignatii Gninski archidiaconi Sremensis in anno 1672 et anno 1684 per eundem, per eundem [!!]. Hae visitationes conservantur in consistorio Posnaniensi.	Kościół murowany itd. itd. itd. Kolatorem jest najprzewielebniejszy opat wraz z opactwem. Wizytacje tego kościoła miały miejsce: 1. Najprzewielebniejszego Jana z Góry archidiakona poznańskiego w roku 1508. 2. Także wizytacja Najjaśniejszego Wojciecha Tulibowskiego3 biskupa poznańskiego w roku 1658. 3. Także wizytacja najprzewielebniejszego Kaspra Hass4 w roku 1610. 4. Także wizytacja najprzewielebniejszego Ignacego Gnińskiego archidiakona śremskiego w roku 1672 i tego samego w roku 1684. Akta tych wizytacji przechowywane są w konsystorzu poznańskim.
Haec Gorka Lubińska.	Ta sama Górka Lubińska.
Habet praedium curiae, ratione decimae accipit parochus de praedio metretas sigilinis 14 totidemque avenae, qui ante percipiebat 15 mensurae Smiglensis, uti habetur in visitatione Gninsciana. Cmethones fuerunt antiquitus 18, ad praesens nullus est et dabant per unam metretam siliginis totidemque avenae. Deserta coluntur a curia et nihil percipit reverendus parochus. Scultetus dat siliginis modia 6 totidemque avenae mensurae ut supra.	Ma folwark. Proboszcz pobiera z folwarku jako dziesięcinę 14 miar żyta i tyleż owsa, przedtem brał 15 miary śmigielskiej, jak świadczy wizytacja Gnińskiego. Dawniej było 18 kmieci, obecnie żadnego5, dawali po jednej mierze żyta i tyleż owsa. [Łany] opustoszałe uprawia dwór, proboszcz niczego z nich nie otrzymuje. Sołtys daje 6 korców żyta i tyleż owsa miary jak wyżej.
Targowisko.	Targowisko.
Non habet praedium curiae, cmethones fuerunt ab antiquo 12, ad praesens sunt 3. Solvunt missalia per 5 modios siliginis totidemque avenae mensurae Smiglensis. Scultetus dat ut duo cmethones. Deserta coluntur pro parte curiae.”	Nie ma folwarku, kmieci dawniej6 było 12, obecnie jest 3. Płacą mesznego po 5 korców żyta i tyleż owsa miary śmigielskiej. Sołtys daje tyle co dwóch kmieci. Opustoszałe [łany] uprawia dwór.”
Ita testor idem qui supra. L. S. (-) R. Melchior Fogliński decanus foraneus Smiglensis, parochus Radomicensis, mp.	Co zaświadczam ja, ten co wyżej. m. p. (-) Wielebny Melchior Fogliński dziekan śmigielski, proboszcz radomicki, ręką własną.

Kop.: Parafia Górka Duchowna, AAP sygn. PM 091/01, s. 67 (kopia odpisu).

Uw.: Brak daty odpisu, jego kopię sporządził Roman Kamolski, benedyktyn (proboszcz górecki przed 1794 – 1801).

¹ Poprawnie: z Czekarzewic. Ten sam błąd w odczycie podpisu popełnił o. Kamolski przepisując księgę ochrzczonych (wpis z roku 1713).
² Obecnie Górka Duchowna.
³ Tolibowskiego.
⁴ Hap.
⁵ Skutkiem niedawnej zarazy, nieurodzaju i rekwizycji wojskowych, por. wpis.  
⁶ Ściślej: od dawna.

1510 Ex Libro Beneficiorum extractum

Capitulum ecclesiae cathedralis Posnaniensis

Significamus universis et singulis quorum interest vel interesse poterit. Quia nos ad requisitionem partis proventus ecclesiae parochialis in Gorka Lubińska, ex Libro Beneficiorum de anno 1510 dioecesis Posnaniensis in archivo nostro circa ecclesiam cathedralem Posnaniensem asservari solito, transcribi, transsumi et in forma probanti extradi mandavimus. Cujus tenor sequitur estque talis:

„Gorka abbatis Lubinensis ecclesiae [!] tituli sancti Michaelis Archangeli. Habet mansum proprium scultetiae unius cum medio mansi, duodecim mansi possessionati et quinque deserti. In villa Targowisko ejusdem domini abbatis sunt octo mansi possessionati, nulla ibi est decima. Scultetiae tres cum medio mansi divisi inter scultetos, sed unus desertus. Villa Woliszewo haeredis [?] continet quatuor mansos cum una quarta, et quatuor mansi deserti cum quarta, ibi solvunt unam marcam loco decimae suo plebano. In his villis missalia habet plebanus.”

Ex praeallegato Libro Beneficiorum dioecesis Posnaniensis extractum.

(-) Antonius Cudniewicz apostolicus et ejusdem capituli notarius ac prosecretarius.

Kop.: Parafia Górka Duchowna, AAP sygn. PM 091/01, s. 67 (kopia odpisu).

Uw.: Odpis z końca XVIII wieku (brak daty), kopię odpisu wykonał Roman Kamolski, benedyktyn (prob. górecki przed 1794 – 1801).

Odpis z księgi uposażeń diecezji poznańskiej z 1510 roku, obejmujący dochody kościoła w Górce Duchownej. Liber beneficiorum biskupa Lubrańskiego przechowywano wówczas w archiwum kapituły, przy katedrze poznańskiej, dlatego odpis wystawił ks. Antoni Cudniewicz, notariusz i prosekretarz kapituły.

1786 Wleklinskiey sepultura

6 Januarii [1786] obiit spectabilis Catharina primo thoro Drozdzynska, secundo vero Wleklinska, spectabilis Adalberti Wleklinski proconsulis consors, annorum circiter sexaginta quinque, munitas sacramentis et ultima benedictione pro indulgentiis. Fuit in confraternitatibus: Sacratissimi Scapularis, Rosarii, sanctae Barbarae etc.	6 stycznia [1786] zmarła zacnie sławetna Katarzyna z pierwszego małżeństwa Drożdżyńska, z drugiego zaś Wleklińska, żona zacnie sławetnego Wojciecha Wleklińskiego burmistrza, lat około 65, opatrzona sakramentami i ostatnim błogosławieństwem dla uzyskania odpustów. Była w bractwach: Szkaplerza Świętego, Różańca, świętej Barbary i innych.
Devotissime finita vita temporali ad aeternam transiit, sepissime repetitis nominibus sanctissimis JESUS et Maria ac data benedictione exemplari suae derelictae proli nepotibusque singulis et in hoc a DEO Ter Optimo Maximo singulariter beatificata, quod duos filios genuerit religiosos, unum serafici ordinis sancti Francisci PP. Conventualium Bonaventuram, alterum Dionisium Scholarum Piarum praesbyteros, cum commendatione animae suae expiravit.	Wielce pobożnie swój żywot doczesny zamknąwszy, przeszła do życia wiecznego, bardzo często wymawiając najświętsze imiona Jezus i Maryja oraz błogosławiąc swe wzorowe dzieci i wnuki, sama tym przez Boga trzykroć najlepszego i największego szczególnie ubłogosławiona, że zrodziła dwóch synów zakonników, jednego Bonawenturę – księdza w serafickim zakonie franciszkanów konwentualnych, drugiego Dionizego – księdza u pijarów, podczas polecenia duszy1 oddała ducha.
Sepulta est /: honorificentissime a viro suo amabili, convocatis patribus Bernardinis conventus Cobylinensis uti syndico ejusdem et tertii ordinis existente :/ in fornice ecclesiae parochialis Crobensis.	Pochowana została /: z wielką solennością przez swego ukochanego męża, który zwołał ojców bernardynów z konwentu kobylińskiego jako ich syndyk i tercjarz :/ w krypcie kościoła parafialnego w Krobi.

Or.: Parafia Krobia, Liber metrices mortuorum, 1743-1787, AAP sygn. PM 140/04, s. 318.

¹ Polecenie duszy (łac. commendatio animae) – zbiór łacińskich modlitw przy konającym, rozpoczynający się litanią za konających. Prowadzący podówczas krobską księgę zmarłych zwraca niekiedy uwagę na poszczególne części tego obrzędu.

1791 Reparatio ecclesiae Morcensis a Illmo haerede facta

Ad perpetuam rei memoriam notum facio, quia anno Domini 1791 illustrissimus Franciscus Boianowski, haeres potioritarius bonorum villae Murka, Mełpin, Jelęczewo et partis Lubiatowo reparavit a fundamentis ecclesiam parochialem Morcensem, intus decoravit, altaria sancta Annae et Omnium Sanctorum nova erexit, ambonam novam ferri iusit, super imagine in altari majori munszestrum [?] rubri coloris locavit, pannum ad cooperiendos gradus altaris majoris emit, tria pulvinaria nova sub missalia cujusque altaris comparavit, baptisterium novum et cetera quae visunt [?] in ecclesia separata ejus sumptu esse sciuntur. Item dedit dono eidem ecclesiae casulam, pluviale et antepedium albi coloris illud, quod decentissimum esse videtur.	Na wieczną rzeczy pamiątkę wiadomym czynię, iż roku Pańskiego 1791 najjaśniejszy Franciszek Bojanowski, dziedzic z prawa pierwszeństwa (?) dóbr wsi Mórka, Mełpin, Jeleńczewo i części Lubiatowa odnowił od fundamentów kościół parafialny w Mórce, przyozdobił wnętrzne, postawił nowe ołtarze św. Anny i Wszystkich Świętych, rozkazał wznieść nową ambonę, nad obrazem w ołtarzu wielkim zawiesił munszestr (?) koloru czerwonego, zakupił sukno przykrywające stopnie ołtarza wielkiego, sprawił trzy nowe poduszki pod mszały dla każdego z ołtarzy i wszystko inne, co zmieniło (?) się w kościele, stało się to jego kosztem. Darował też temuż kościołowi ornat, kapę i białe antependium – to ostatnie najpiękniejsze.
Meminerint itaque quicunque stante vita vel post obitum illorum fuerint parochi, ad altare animarum Francisci et Rosaliae Bojanowskich uti benefactorum hujus ecclesiae.	Niech więc pamiętają przed ołtarzem o duszach Franciszka i Rozalii Bojanowskich, jako dobrodziejów tego kościoła, proboszczowie którzy nastaną tu za ich życia czy po ich śmierci.
(-) Testis oculatus admodum reverendus Adalbertus Burkiewicz curatus Murcensis.	(-) Świadek naoczny przewielebny Wojciech Burkiewicz, pleban mórecki.

Or.: Parafia Mórka, AAP sygn. PM 181/01, s. 399.

1796 Indulgentia plenaria pro Ecclesia Pogrzyboviensi

Pius VI

Ad perpetuam rei memoriam. Ad augendam fidelium religionem et animarum salutem, coelestibus Ecclesiae thesauris pia haritate [!] intenti, omnibus et singulis utriusque sexus Christi fidelibus vere poenitentibus et confessis ac Sacra Communione refectis, qui ecclesiam sanctae Catharinae Virginis et Martyris loci Pogrzyboviensis Posnaniensis diecesis, die festo sancti Antonii de Padua ac in alio anni die per ordinarium designando a primis Vesperis usque ad occasum solis dierum huiusmodi singulis annis devote visitaverint et ibi pro christianorum principum concordia, haeresum extirpatione ac Sanctae Matris Ecclesiae exaltatione pias ad Deum praeces effuderint, quo die per totum [?] id egerint, plenariam omnium peccatorum suorum indulgentiam et remissionem misericorditer in Domino concedimus. In contrarium faciendo non obstantibus quibuscunque. Praesentibus perpetuis futuris temporibus valituris.

Datum Romae apud S. Petrum sub annullo piscatoris die XII Januarii MDCCXCVI, pontificatus nostri anno vigesimoprimo.

Ludovicus Josephus de Mathy

Thanasiensis episcopus, metropolitanus Gnesnensis et cathedralis canonicus

vicarius in spiritualibus et officialis generalis Posnaniensis

ordinis sancti Stanislai eques

Universis et singulis, quorum interest, intererit aut quomodolibet interesse poterit significamus. Quia nos visas et lectas suprascriptas literas Apostolicas ecclesiae parochiali Pogrzyboviensi pro festo sancti Antonii de Padua et alio die per officium praesens designando gratiose concessas, juxta earundem vim, robur et obloquentiam admisimus, alterumque diem consequendarum ejusmodi indulgentiarum diem 14. mensis Februarii designavimus et ordinavimus, iisque festis Sanctissimum Eucharistiae Sacramentum in monstratorio ad majus altare praefatae ecclesiae sexdecem candelis accensis et aliis luminaribus appositis exponendi ac ejusmodi indulgentiam plenariam aliquo die dominico vel festo coram populo ad divina audienda congregato publicandi facultatem dedimus et concessimus, prout damus et concedimus per presentes. In quorum fidem ac [!] datum in cancellaria consistorii generalis Posnaniensis die 8. mensis Junii anno Domini 1796to.

(-) De Mathy Thanasiensis episcopus, vicarius et officialis generalis Posnaniensis, mp.

Kop.: Parafia Pogrzybów, AAP sygn. PM 223/02, s. 192.

Pius VI nadaje kościołowi św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Pogrzybowie odpust zupełny pod zwykłymi warunkami (por. wpis) na święto św. Antoniego z Padwy oraz na inne święto, które wyznaczy ordynariusz diecezji poznańskiej.

Pod odpisem papieskiego brewe widnieje odpis jego zatwierdzenia przez oficjała poznańskiego (zapewne umieszczono je na odwrocie brewe), z wyznaczeniem dnia 14 lutego jako drugiego dnia odpustu oraz zgodą na wystawienie w dni odpustu Najświętszego Sakramentu. Hostia w monstrancji ma być wystawiona na ołtarzu wielkim przy 16 świecach [przy wystawieniu Najświętszego Sakramentu ordynariusz przepisywał liczbę świec większą ponad sześć stosowanych podczas uroczystej mszy, zawsze była to liczba parzysta – por. Antoni Julian Nowowiejski, Wykład liturgji Kościoła katolickiego, tom I, s. 493-495]. Odpust należy wiernym ogłaszać w wybraną niedzielę lub święto.