1592 Reformatio mutua honestorum Martini Herek et Hedvigis Gryżewna

Reformatio mutua honestorum Martini Herek et Hedvigis Gryżewna.

Honesta Hedvigis honesti Martini Herek civis Lwowecensis consors legittima, sana mente et corpore existens, non compulsa neque coacta, libera per omnia, freta suo [?] suorumque amicorum salubri consilio et matura deliberatione infra se praehabita, per honestum Albertum Dambrowka civem Lwowecensem tutorem quoad actum praesentem de consensu eiusdem mariti sui publice, palam et per expressum recognovit.

Quod posteaquam ipsa cum praefato marito suo in matrimonio per aliquot annos vixerit, nec tamen Optimus Maximus illos ulla prole beavit, ipse tandem nihilominus in administratione rei familiaris multos labores sustinuerit ac omnem operam ad amplificandam et augendam eandem contulerit, adhaec sibi aegrotanti aliquoties fideliter inservierit et in omnibus ut honesto ac probo marito convenit sese gessarit,

ideo ipsa pro remuneratione eiusmodi fidei ac operae ei omnia bona sua mobilia et immobilia, haereditaria, obligatoria vel quocunque alio modo et iure nunc habita et in posterum habenda, summasque peccuniarias omnes nec non totam et integram supellectilem domesticam, [s. 90] vasa argentea, aenea, aerea, stannea, clenodia et alia licet hic specificata non fuerint, pro expressis et specificatis habere cupien(s) donatione causa mortis, resignat in perpetuum, prout in optima ac firmissima iuris forma fieri possit ac debeat hoc modo,

si se praemori contigerit quod praefatus Martinus Herek, omnia ista bona exclusis ac prorsus reiectis omnibus amicibus ac consanguineis suis, tam propinquis quam etiam remotis, iure proprietario vigore huius donationis ac resignationis habere et retinere debeat, exceptis sex marcis peccuniae Polonicalis per quadraginta octo grossos computatis, de quibus liberam testandi et disponendi facultatem sibi reservavit et reservat. Quod si eandem intestatam mori contigerit, praefatas sex marcas peccuniae Polonicalis propinquioribus consanguineis suis memoratus Martinus Herek extradere tenebitur.

Quam quidem donationem sive resignationem praefatus Martinus Herek gratam acceptamque habens, vicissim omnia et singula bona sua mobilia et immobilia haereditaria et obligatoria sive quocunque alio iure nunc habita et in posterum habenda, summasque peccuniarias omnes nec non totam et integram supellectilem domesticam, vasa argentea, aenea, aerea, stannea, clenodia et alia omnia licet hic specificata non fuerint, reciproca donatione praefatae Hedvigi consorti suae legittimae concessit, donavit et resignavit, quemadmodum actu praesenti donatione causa mortis concedit, donat et resignat,

reservando sibi similiter liberam facultatem de sex marcis peccuniae Polonicalis per quadraginta octo grossos computatis testandi et disponendi. Quod si eundem intestatum mori contigerit, praefata Hedvigis marcas sex peccuniae Polonicalis propinquioribus consanguineis mariti sui dare et effectualiter persolvere tenebitur eritque astricta.

Quae quidem donatio sive resignatio mutua bonorum omnium eo ut praemissum est modo facta est admissa et confirmata habere robur perpetuae firmitatis.

Actum feria sexta post dominicam Oculi [6 III] anno Domini 1592.

Źródło: Lwówek, wójtowskie, Volumen in se continens inscriptiones..., 1588-1604, APP sygn. I 7, protokół, s. 89-90

Wzajemny dożywotni zapis małżonków: Marcina Herek mieszczanina lwóweckiego i jego żony Jadwigi Gryżewnej.

Najpierw zeznaje żona: od kilku lat żyją w małżeństwie i choć Pan Bóg nie pobłogosławił im żadnym potomstwem, to jednak mąż wiele trudu wkłada w zarząd majątkiem i jego pomnażanie, nadto nie raz służył jej w chorobie i we wszystkim jako prawemu małżonkowi przystoi. Aby się mu za to owdzięczyć, zapisuje mu wieczyście wszystkie swe dobra ruchome i nieruchome, dziedziczne czy zastawione, sumy pieniężne, cały sprzęt domowy (supellex domestica), jako to: naczynia srebrne, miedziane, spiżowe, cynowe, klejnoty i inne, w darowiźnie na wypadek śmierci. Mianowicie, jeśli przyjdzie jej umrzeć przed mężem, to wszystkie te jej dobra spadają na męża z pominięciem wszystkich jej krewnych czy przyjaciół. Rezerwuje sobie jedynie prawo do rozporządzenia 6 grzywnami, a jeśli nie zdoła tego uczynić, umierając nie sporządziwszy testamentu, wówczas mąż zobowiązany jest wypłacić tę kwotę jej najbliższym krewnym.

Mąż z wdzięcznością przyjmuje tę darowiznę i wzajemnie zapisuje żonie wszystkie swe dobra, pozostawiając sobie prawo do swobodnego rozporządzenia 6 grzywnami, które w razie nagłego zejścia ma między jego krewnych rozdysponować żona.

Gramatyka:

si eundem intestatum mori contigerit – jeśli przyjdzie mu umrzeć nie sporządziwszy testamentu (konstrukcja accusativus cum infinitivo)