1754 Illustris magnifica Jabłonowska palatina Ravensis de juribus introcontentis illustri magnifico Jabłonowski filio suo cedit

Actum in Costen, feria secunda post festum sancti Lucae Evangelistae proxima [21 X], anno Domini millesimo septingentesimo quinquagesimo quarto.

Illustris magnifica Dorothea de Bronisze Jabłonowska palatina Ravensis, primi olim illustris magnifici Joannis a Radomicko Radomicki palatini Junivladislaviensis, Majoris Poloniae generalis, Mederecensis, Osiecnensis¹ [!] etc. capitanei, secundi ex post voti illustris et magnifici Stanislai Vincentii duorum nominum comitis in ducatu Ostrogiensi Prus Jablonowski capitanei Białocerkieviensis, Mederecensis nuper vita functi consor [!] derelicta vidua, in personali assistentia magnificorum Josephi de Paradyż² Bronisz et Laurentii Pierzchlinski proximorum amicorum suorum, sana mente corporeque existens, recedendo etc. recognovit.

Quia ipsa ex rationibus animum suum permoventibus de recognita coram terminis terrestribus particularibus Costensibus, feria secunda post dominicam Cantate proxima in anno millesimo septingentesimo vigesimo nono, hic in Costen celebratis inter se illustrem recognoscentem et praefatum eundem³ olim illustrem Jabłonowski maritum suum, de toto et integro inventario et rerum mobilium, utpote auro, argento formato et non formato, in quavis forma et specie existent(e), clenodiis, margarethis, lapidibus preciosis summisque⁴ pecuniariis in parata pecunia existentibus, nec non aere, cupro, stanno, orichalco, vestibus, vestimentis, peristromatibus, tapetibus, equis, equireis, ovibus, peccoribus, peccudibus, frumentis trituratis et non trituratis totaque et integra supellectili domestica et quid sub inventarium cadere⁵ potest, mutua quietatione et coram actis castrensibus Włodzimiriensibus⁶, eodem anno et die septima mensis Julii oblatuata,

nec non similiter coram eisdem terminis terrestribus Costensibus sub eodem actu quo quietatio, inter praefatum olim illustrem Jabłonowski maritum suum ac se comparentem a mutua advitalitate et usufructu omnium et singulorum bonorum suorum haereditariorum et obligatoriorum, mobilium et immobilium summarumque quarumvis pecuniariarum subsecuta, ac⁷ coram eisdem actis castrensibus [s. 180] Włodzimiriensibus eadem die ut supra per oblatam porrecta atque per eundem olim illustrem Jablonowski maritum suum coram praefatis actis castrensibus Włodzimiriensibus in anno millesimo septingentesimo trigesimo septimo, die decima tertia mensis Septembris cum specificatione bonorum confirmata,

tum quoque⁸ de scripto certo manuali, ratione certarum rerum et conditionum in eo specificatarum et expraessarum⁹, de actu et data ejus diei vigesimae quintae¹⁰ mensis Martii in anno millesimo septingentesimo vigesimo nono in bonis Konarzewo inito et conscripto manuque ejusdem illustris olim magnifici mariti sui subscripto, vadioque trecentorum millium florenorum Polonicalium firmato, in rem suae recognoscentis qua Deo dante futurae consorti per eundem olim illustrem maritum dato, actisque castrensibus Wschovensibus sabbatho post dominicam Oculi Quadragesimalem proximo in anno quo supra millesimo septingentesimo vigesimo nono per ipsummet illustrem Jabłonowski roborato,

denique a summis in genere omnibus ubique locorum per eundem olim illustrem¹¹ maritum sibi inscriptis, tum et aliis summis modo quovis in bona omnia sui haereditaria palatinatus Posnaniensis per praefatum olim maritum suum, tam vi reparationis bonorum quam deportationis onerum importatis et haerentibus recessit receditque per praesentes.

Et eadem ipsa omnia jura sua, nihil pro se suisque successoribus ex primo thoro procedentibus reservando et excipiendo, tam videlicet quietationem mutuam de inventario et advitalitatem reciprocam¹² quam roboratoriam inscriptionem supra de actu expraessas, per praefatum olim illustrem Jabłonowski maritum suum secum¹³ recognoscente et in rem sui recognitas et post fata ejusdem mariti sibi servient(es), cassando et annihilando

in persona¹⁴ illustris magnifici Antonii¹⁵ Prus Jabłonowski palatinidae Ravensis secum et cum praefato illustri Jabłonowski in secundo matrimonii voto procreati filii et illius successorum [s. 181] pleno, totali integroque sibi illustri recognoscenti servienti jure cessit, contulit, transposuit, transtulit et transfudit, uti quidem cedit, confert, transponit, transfert et transfundit actum per praesentem, dans et concedens etc.

Ex protocollo castrensi Costensi extractum. Correxit Pruski, viceregens castrensis Costensis.

Legit Szomański.

[in dorso] Illustris magnifica Jabłonowska palatina Ravensis de juribus introcontentis illustri magnifico Jabłonowski filio suo cedit.

Źródło: Akta prawno-majątkowe Stanisława Wincentego i Doroty z Broniszów 1v. Radomickiej Jabłonowskich i ich syna Antoniego Jabłonowskiego, sygn. BK07842, s. 179-182

Dokument powyższy, będący wyciągiem z ksiąg grodzkich kościańskich (dalej: odp. B), przywołuje trzy zapisy Stanisława Jabłonowskiego na rzecz jego żony, Doroty z Broniszów.

Były to:

a) wzajemna kwitacja z inwentarza i ruchomości,

b) wzajemne dożywocie,

c) roboracja skryptu pod zastawem 300.000 zł (odnotowana u Dworzaczka - patrz link, u dołu),

wszystkie z początku 1729 roku.

Teraz tj. 21 października 1754 roku, w trzy tygodnie po śmierci męża, Dorota Jabłonowska wojewodzina rawska, prawa uzyskane wspomnianymi trzema zapisami ceduje na swego syna z drugiego małżeństwa, Antoniego Prus Jabłonowskiego wojewodzica rawskiego.

Inny sporządzony w kancelarii grodzkiej odpis tego dokumentu (dalej: odp. A) znajdujemy na s. 175-178. Jest pozbawiony znaków kontroli zgodności z oryginałem (correxit, legit), posiada też inną niż odp. B notę dorsalną (Illustris magnifica Dorothaea de Bronisze, primo Radomicka, ultimo Jabłonowska, in personam magnifici Jabłonowski filii sui summas universales transfundit). Znalazłem kilkanaście różnic w treści obu odpisów – podaję je w przypisach, wyjąwszy najdrobniejsze.

¹ Odp. A prawidłowo: Osiecensis. ² Odp. A: Paradisz. ³ Odp. A: brak. ⁴ Odp. A dodaje zwyczajowe: quibusvis. ⁵ W odp. B poprawione z niedokończonego capere. ⁶ Odp. A: Vlodzimiriensibus. ⁷ Odp. A dodaje: etiam. ⁸ tum quoque - brak w odp. A. ⁹ Odp. A: expressarum. ¹⁰ Odp. A: die vigesima quinta. ¹¹ Odp. A zmienia szyk: illustrem olim eundem. ¹² W odp. A ogólniej: recognitam. ¹³ Brak w odp. A. ¹⁴ Odp. A: personam. ¹⁵ Odp. A: brak imienia!