1712 Inter Socha et Grodzki decretum

Actum Grodzisci feria 6ta post festum {Inventionis} <Exaltationis> S. Crucis proxima [16 IX], anno Domini 1712¹.

Inter Socha et Grodzki decretum.²

Poniewasz pan Piotr Socha powazył się in via publica³ na ulicy, kędy omnis securitas vigere⁴ powinna⁵, wazył się pana Grodzkiego bez dania przyczyny laską alias trzciną bic, ktoremu ucho przetrącił z obuch dwuch stron, twarz mu posinił, a do tego, ze na ucho nie słyszy, iako fusius obloquitur⁶ obductio y swiadectwa, przez co pacem et securitatem publicam violavit⁷, takze ex ea ratione⁸, ze będąc ławnikiem, ktory wszelki przykład z siebie drugim omnis honestatis⁹ dac powinien, on ieszcze wykroczył.

Przeto sąd ninieyszy radziecki grodziski, zabiegaiąc takiey lekkomyslnosci, a stossuiąc się do dekretu wyraznego S.p. Wielm. J. P. Leopolda z Bnina Opalinskiego kasztelana nakielskiego a dziedzica miasta Grodziska, feria quinta in vigilia festi s. Andreae Apostoli proxima anni [!] 1663¹⁰ ferowanego sic sonantis¹¹: „Si et in quantum aliquis contra proconsulem et consules et seniores nunc et pro tempore existentes inique consurrexerit etc., is omnis sessione quindenaria praetoriana et repositione centum marcarum paenae curialis irremisibiliter luenda ex convictione mulctabitur”¹², takze do prawa z porządku mieyskiego wyraznego jure municipae [?] 38 articulo¹³ „Jezeliby ieden drugiego kijem ubił, tak zeby razy y mieysca zbite zasiniały albo spuchły, tedy chocby skargą występną obzałowano y chocby obwiniony był przekonan, niema byc na ciele karan, ale tylko sędziemu winę y stronie emendę¹⁴ przepadnie”,

nakazuie aby pan Piotr Socha (lubo by powinien bydz cięzy y surowiey karan, ale uwazaiąc teraz czasy cięszkie), oddał winy mieyskiey grzywien 30, ktore powinny posć na poprawę szkoły grodziskiey, a zaod y cyrulikowi, tum pro damnis litisque expensis¹⁵ panu Grodzkiemu 20 grzywien y tu w domu u pana burmistrza został się na posłuszenstwie, poki winny y emendy tey nie odda, y tegosz pana Matheusza Grodzkiego y małzonkę iego powinien dwiema¹⁶ sąmsiadami przeprosić y obadway powinni się przeprosic tu u sądu, a pan Grodzki powinien złotych 4 y groszy 3 oddać młynowego panu Sosze.

Źródło: Grodzisk Wlkp., radziecka, 1712-1713, protokół, sygn. 1516, s. 148

Wspomniane oględziny i zeznania w sprawie pobicia - na s. 49-50 tejże księgi.

¹ Zdziałano w Grodzisku, w piątek po święcie Podwyższenia Krzyża Świętego, roku Pańskiego 1712.
² Dekret [w sprawie] między Sochą i Grodzkim.
³ na drodze publicznej.
⁴ wszelkie bezpieczeństwo panować.
⁵ securitas (bezpieczeństwo) jest rzeczownikiem rodzaju żeńskiego, podobnie jak inne zakończone na -tio (lectio, actio, obductio, satisfactio etc.)
⁶ szerzej stwierdzają.
⁷ pogwałcił pokój i bezpieczeństwo publiczne.
⁸ z tego powodu.
⁹ cnót wszelakich.
¹⁰ w czwartek w wigilię święta św. Andrzeja Apostoła roku 1663.
¹¹ tak brzmiącego.
¹² „Jeśli i o ile kto przeciw burmistrzowi, rajcom i starszym teraz i w przyszłości te stanowiska pełniącym niegodziwie powstanie itd., ten siedzeniem przez dwa tygodnie w ratuszu i złożeniem stu grzywien kary dworskiej nieodwołalnie z przezysku płatnej ukarany będzie.”
¹³ artykułu 38 prawa miejskiego.
¹⁴ odszkodowanie.
¹⁵ a za szkody i poniesione koszty procesowe.
¹⁶ liczba podwójna, por. Mądrej głowie dość dwie słowie.