Anno
Domini 1767, die 7 Junii.
Inventarium
suppellectilis ecclesiae parochialis in Srebrnegorki in visitatione
generali conscriptum.
[lista
sprzętów kościelnych w języku polskim]
[s. 26]
Suppellex
ad altare sancti Bennonis spectans.
[lista
sprzętów kościelnych w języku polskim]
[s. 27]
Inventarium
locale et oeconomicum.
Modernus
parochus recepit boves quatuor, juvencos duos, vaccas quatuor, equos
tres, oves sexdecem, anseres septem, sues septem, galinas tres,
currum unum bonum, aratra duo cum jugis, semiaratra quatuor, sed
illud non conservat, ob malam administrationem rei oeconomicae.
Decretum
reformationis.
Quamvis
reverendus parochus assequendo per canonicam institutionem istud
beneficium noverit se, non tantum ecclesiam in sartis tectis
conservare, ejusque decorem internum procurare, verum etiam rem
oeconomicam diligenter administrare, meliori bono aedificiorum
plebanalium, ruinisque illorum, si quae essent reparandis prospicere,
obligationem contraxisse;
ipse tamen omnium immemor, se in promovendo cultu divino et
procurando decore ecclesiae conservationeque illius et aedificiorum
plebanalium in sartis tectis remissum, in administranda oeconomia per
viginti sex annos possessionis suae prorsus negligentem exhibendo,
ecclesiae in tectis, parietibus, fundamentis desolationem et
eversionem sepimentorum coemeterii causasse,
residentiam, stabula, caulas, ovile, hollodia, domunculas duas
inquilinorum plebanalium ad tam extremam ruinam et pessimum statum
devenire, agros steriliscere permisisse
inventus, ut vix vestigia et rudera eorum sint relicta. Ipseque
parochus non habeat ubi caput
reclinet, nisi
pauperes ex hospitali per haeredem aedificato, quod ad praesens
inhabitat, expulisset.
Quapropter
cum ob tantam ecclesiae, aedificiorum, agrorum et totius status
beneficii abominabilem desolationem idem parochus ante aliquot annos,
ut praefertur, existat in reverendissimo officio generali Gnesnensi
canonice monitus et incorrigibilis hucusque permanet, jure merito
amotioni ab hocce beneficio se obnoxium exhibuisse deprehendatur,
totum igitur respectu praefatae desolationis totius beneficii et
ecclesiae negotium, pro cognitione et decisione ad ipsummet
celsissimum reverendissimum dominum loci ordinarium remittitur.
Nihilominus,
ne praesens visitatio suo censeatur frustrata effectu, notitia
reformando non ad sequentes articulos congesta decernitur:
1mo.
Cum
quivis parochus ex officio suo sit jure divino obligatus populum sibi
commissum pabulis verbi divini salutaribus pascere, docendo eos, quae
omnibus scire necessarium est ad salutem annuntiandoque illis vitia
quae eos declinare et virtutes quas sectari oporteat, juxta methodum
in litera pastorali Łubieniana sub articulo septimo praescriptam
singulis diebus dominicis catechismi, in festis vero doctrinae
spirituales praedicentur. Neosponsi in matrimonium non copulentur,
donec articulorum fidei [?]
[s. 28]
tam necessitate medii ad salutem quam necessitate praecepti scitu
necessariorum bene gnari per examen inveniantur. Vespera, matutina,
missae parochiales diebus dominicis et festis in cantu celebrentur,
datur enim beneficium
propter officium.
2do.
Sacer
apparatus usu attritus restauretur ac suppellex ad ministerium
altaris necessaria in debita integritate et munditie conservetur,
quia grave absurdum est sordes in sacris negligere quae dedecerent in
profanis. Et ne sepulchra fidelium ab animalibus infestentur,
parochianos ad sepiendum coemeterium invitet et compellat. Campanile
et ecclesia in tectis restaurentur. Beneficiatus quivis jure
disponente bona sibi commissa in statu integro conservare obligatur,
ad reaedificanda aedificia plebanalia gratia et subsidium, tum a
magnifica patrona suae ecclesiae, tum ab aliis dominis parochianis
suppliciter implorentur.
Reliqua
omnia, quae in litera pastorali de cura animarum officio parochi ex
sacris canonibus, concillis, constitutionibus synodalibus compendiose
sunt congesta et salubriter praescripta, observentur. Proventus
retenti, alienata prata recuperetur. Insuper reverendus modernus
parochus, cujus filiastrae ex scrutiniis vitam sexto praecepto
contrariam in domo plebanali ducere adinventae totique parochiae
scandalum praebere compertae, easdem, antequam beneficium resignabit,
ab actu decreti praesentis in spatio trium dierum idque sub poenis ad
arbitrium officii irrogandis removeat.
Quandoquidem
idem reverendus Byszewski spectata sua decrepita senectute, tum
inhabilitate ad administrandam oeconomiam, ex cujus inhabilitatis
causa omnia aedificia desolata et solo aequata, agri inculti,
steriles et non conseminati jacent, submisit
se in praesenti
visitatione, praesentibus admodum reverendo Stanislao Zakrzewski,
magnifico Josepho Radziminski dapiferida Nurensi, generoso Stanislao
Leszczynski oeconomo magnificae Bojanowska testibus, suum beneficium
coram actis reverendissimi officii resignaturum,
idcirco ex causis praemissis, ne et ecclesiae et beneficii
miserabilis status penitus et ex toto desoletur, idem parochus ad
parendum intra spatium unius mensis ab actu decreti suae submissioni
adstringitur, alias super praemissis citandus prout etc. decreti
praesentis robore.
[odręczna
notatka wizytatora:]
Contestatur
gratitudo religioso Leopoldo patri Ordinis Calceatorum Carmelitarum
pro attentione ac procuratione devotionis in hac eclesia [...] cura
multa acceperat [?]
huic [?]
eclesiae et vel maxime ob promotionem cultus et devotionis sancti
Benonis, cujus singularis promotor iste pater in actu visitationis
adinventus. Quapropter quoadusque in hoc loco existerit,
recommendatur ipsi persistere [...]
in hoc addictione hujus ecclesiae et ei praestet sua obsequia usque
ad ultimum suae residentiae, sperans se in coelis mercedem
recepturum.
(-)
Antonius Wyczałkowski canonicus metropolitanus Gnesnensis, visitator
generalis delegatus [?]
[s. 29]
Post
liberam resignationem
praesentis beneficii Srebrnogorcensis per admodum reverendum Josephum
Byszewski, illius ultimum et immediatum possesorem, officiose factam,
legitime praesentatus et institutus est ad hocce beneficium admodum
reverendus Martinus Małkowski curatus Jaktoroviensis, notarius
decanatus Łeknensis, quem cum debitis solemnitatibus ego
infrascriptus [in?] praefatam ecclesiam Srebrnogorcensem introduxi.
Post introductionem vero descendendo ad descriptionem inventarii tam
ecclesiastici quam plebanalis, calculusque [?]
invenitur et quidem inventarium suppellectilis ecclesiae repertum est
totum, quale est immediate per visitationem generalem descriptum et
subscriptum, locale vero sequens reperitur. Boves quatuor, juvenci
duo, vaccae duae, equae duae, senex una altera juvenis, anseres
septem, sues tres, porcelli quatuor, gallinae duae, aratrum unum cum
duobus jugis.
Quae
omnia praemissa per nos decanum et vicedecanum Łeknenses
infrascriptos tradita et per modernum admodum reverendum Małkowski
curatum Srebrnogorcensem fideliter recepta.
Datum
in Srebrno Gorki anno Domini 1767, die nona mensis Septembris.
(-)
Josephus Kasprowicz decanus Łeknensis, curatus Samoklęscensis, mp.
(-)
Stanislaus Zakrzewski vicedecanus, curatus Pangrodzensis, mp.
(-)
Martinus Małkowski curatus Srebrnogorcensis, decanatus Łeknensis
notarius, mp.
Źródło: Parafia Srebrna Góra,
Liber baptizatorum 1756-1781, AAG AP 142 sygn. 1, s. 25, 26, 27-29.
Wizytacja Antoniego Wyczałkowskiego, kanonika metropolitalnego
gnieźnieńskiego, zastała kościół i całe beneficjum w Srebrnej
Górze w opłakanym stanie. Budynek kościelny zaniedbany, parkan
wokół cmentarza przewrócony, plebania, zabudowania gospodarcze,
domki dwóch komorników plebańskich, inwentarz – wszystko
w ruinie. Role leżą odłogiem. Zarządzający od 26 lat parafią
ks. Józef Byszewski, staruszek, mieszka w postawionym przez
dziedzica przytułku dla ubogich. Kilka lat temu otrzymał upomnienie
od konsystorza, ale się jemu nie podporządkował.
Dalej w dwóch punktach zebrano wskazania duszpasterskie: o potrzebie
nauk katechizmowych dla wiernych i egzaminie z katechizmu dla narzeczonych. W
niedziele i święta należy śpiewać mszę, jutrznię i nieszpory.
Szaty liturgiczne kościoła w Srebrnej Górze są tak postrzępione
i brudne, że ubiór w tym stanie nawet na użytek świecki wstyd by
było założyć. Środków na naprawę kościoła i budynków
plebańskich szukać należy u patronów kościoła i zamożniejszych
parafian. Proboszcz ma się dopomnieć o zaległe prowizje od
legatów, ma też odzyskać utracone łąki należące do beneficjum.
Na plebani mieszkają siostrzenice księdza proboszcza prowadzące
życie wbrew szóstemu przykazaniu – należy je stamtąd
wydalić.
Podczas wizytacji, w obecności ks. Stanisława Zakrzewskiego
wicedziekana łekneńskiego, Józefa Radzimińskiego stolnikowicza
nurskiego oraz Stanisława Leszczyńskiego ekonoma wielmożnej pani
Bojanowskiej, proboszcz zobowiązał się do ustąpienia z
beneficjum.
Wizytator składa podziękowanie ojcu Leopoldowi, karmelicie
trzewiczkowemu (zapewne kapelanowi dworskiemu), za prowadzenie
nabożeństw, szczególnie ku czci św. Benona. Poleca mu dalszą
troskę o kościół.
Po rezygnacji księdza Byszewskiego, beneficjum otrzymał ks. Marcin
Małkowski, dotychczas proboszcz w Jaktorowie i notariusz dekanatu łekneńskiego.
Po uroczystym wprowadzeniu nowego proboszcza przystąpiono do
spisania inwentarza w obecności ks. Józefa Kasprowicza dziekana
łekneńskiego, proboszcza w Samoklęskach oraz wspomnianego wyżej
ks. Stanisława Zakrzewskiego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz