1746 Approbatio ad excipiendas confessiones congregationi S: Philippi Nerei Oratorii Gostinensis inserviens

Josephus comes de Werbno Pawłowski

S. T. D., in ecclesia cathedrali archidiaconus Pscevensis

vicarius in spiritualibus et officialis generalis Posnaniensis

Illustri et admodum reverendo Michaeli Ładynski congregationis sancti Philippi Nerii oratorii Gostinensis praeposito, nobis in Christo dilecto, salutem in Domino. Saluti animarum pretioso sanguine Christi redemptarum quantum in Domino possumus consulere cupientes, ut liceat tibi per examen habiti reperto [?], utriusque <sexus> Christi fidelium, citra praejudicium tamen alterius parochiae, confessiones audire eosque a peccatis et delictis ipsorum, quae tibi corde contriti et ore confessi fuerint, in casibus:

- abusus sacrarum reliquiarum,

- sortilegii,

- divinationis,

- maleficii,

- violationis ecclesiae seu coemeterii,

- homicidii voluntarii sive casualis ex culpa praecedente vel data opera rei illicitae secuti,

- membri principalis mutilationis,

- procurationis abortus, etiam non secuto effectu,

- oppressionis propriae prolis etiam temeraria in eodem lecto collocatione [?],

- stupri per vim illati,

- incestus,

- raptus,

- falsificationis literarum magni momenti
ac caeterorum sedi ordinariae, tam de jure communi quam consuetudine reservatis, quorum specialis descriptio in constitutionibus provincialibus libro 4 litteras de poenitentia et remissione continentibus [?] sufficienter enumerata.

Tum etiam in casibus quos specialiter sibi celsissimus princeps loci ordinarius in litera pastorali reservavit,

/: - symoniacis tamen ob annexam papae reservatam excommunicationem,

- percussoribus notoriis clericorum,

- raptoribus decimarum ac quorumvis bonorum ecclesiasticorum detentoribus,

- rerum ecclesiasticarum iniquis emptoribus,

- nec non post defunctos clericos quarumcunque rerum usurpatoribus

semper exceptis :/

in forma ecclesiae consueta absolvere, absolutionisque beneficium in foro conscientiae, [s. 2] injuncta illis prius pro more culpae salutari poenitentia tibi bene visa, impendere, praesentemque facultatem, sicut praemittitur [?], authoritate nostra, qua hac in parte fungimur concessam presbyteris congregationis suae praedictae Gostinensis, quos idoneos esse judicaveris, communicare et ad excipiendas confessiones approbare, praemissa authoritate nostra facultatem damus et concedimus, praesentibus literis nostris hinc ad decursum trium annorum tantum valituris. In quorum fidem etc.

Datum in cancellaria consistorii generalis Posnaniensis die 12ma mensis Augusti anno Domini 1746to.

(-) Josephus Pawłowski officialis generalis Posnaniensis, mp.

Datur etiam facultas absolvendi ab haeresi pro personis triginta.

[L. S.]

Annuendo petitis illustris et admodum reverendi Michaelis Ładynski congregationis sancti Philippi Nerii oratorii Gostinensis iterato pro triennio electi praepositi, suprascriptam facultatem sacramentaliter absolvendi Christi fideles poenitentes et contritos gratiose sibi concessam et respective ad presbyteros praememoratae congregationis, quos idoneos viderit, extensive indultam hinc ad decursum trium annorum, authoritate qua fungor hac in parte ordinaria, innovandam esse duxi, prout praesentibus in Dei nomine innovo, concedo et prorogo,

una cum potestate a Sancta [s. 3] Sede Apostolica celsissimo principi gratiose concessa, suo vero officio consistoriali Posnaniensi communicata, videlicet absolvendi a casibus bullae Coenae Domini ac ab haeresi tum in aposthasiam prolapsos, in illis tamen partibus ubi impune grassatur haeresis, cuilibet presbytero dictae congregationis idoneas ad personas decem impertitur. In cujus rei fidem.

Datum in cancellaria consistoriali Posnaniensi die 2da mensis Novembris anno Domini 1754to.

(-) Joannes Krall, UJD, canonicus cathedralis Posnaniensis, judex surrogatus, mp.

Supramemorato illustri praeposito aliisque congregatistis presbyteris datur uno praesenti [?] contextu facultas benedicendi cruces, imagines, apparatus caeteraque utensilia ecclesiastica, ubi Sacra Unctio non intercedit, praesentibus per triennium valituris.

(-) idem judex surrogatus, mp.

[in dorso] Approbatio ad excipiendas confessiones congregationi sancti Philippi Nerei oratorii Gostinensis inserviens. 1746to. Eadem approbatio [?] 1754 2da mensis 9bris datur.

Or.: Święta Góra, Józef Pawłowski wikariusz i officjał poznański, udziela zezwala kapłanom Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri w Gostyniu na rozgrzeszenie z cenzur zarezerwowanych, sygn. B/23, s. 1-3.

Oficjał poznański udziela kapłanom kongregacji oratorianów w Gostyniu władzy rozgrzeszania z tzw. rezerwatów czyli cięższych grzechów, których rozgrzeszanie przysługuje tylko papieżowi i biskupom.

Dotyczy to następujących przestępstw wyliczonych w konstytucjach gnieźnieńskiej prowincji kościelnej:

- nadużyć związanych z relikwiami,

- wróżenia,

- zaklinania,

- magii szkodliwej [dziś byśmy powiedzieli: czarnej magii; łac. maleficium],

- znieważenia kościoła lub cmentarza,

- zabójstwa dobrowolnego lub przypadkowego zawinionego lub będącego następstwem czynu niedozwolonego,

- uszkodzenia ważniejszych członków ciała [łac. membra principalia różnie rozumiane: u Arystotelesa serce, wątroba, mózg i jądra; w komentarzu Antoniego Goudin OP do św. Tomasza: mózg, wątroba, oko i in.],

- spędzenia płodu, choćby bezskutecznego,

- uduszenia własnego dziecka, choćby przypadkowo we własnym łóżku [?],

- zgwałcenia,

- kazirodztwa,

- porwania,

- fałszowania pism władz diecezji, tak ważniejszych, jak i innych.

Ponadto filipini otrzymują władzę rozgrzeszania w przypadkach zastrzeżonych przez ordynariusza w jego liście duszpasterskim, z wyjątkiem:

- symonii (z powodu związanej z nią ekskomuniki zastrzeżonej papieżowi),

- notorycznego bicia duchownych,

- grabieży dziesięcin lub zajęcia dóbr kościelnych,

- niedozwolonego nabycia własności kościelnej,

- przywłaszczania majątku po zmarłych duchownych.

Podkreślono, że słuchanie spowiedzi na Świętej Górze ma się odbywać „bez szkody dla innych parafii”. Upoważnienie to wydano w roku 1746 na okres 3 lat, dołączając (adnotacja pod podpisem oficjała) upoważnienie na rozgrzeszenie od herezji dla 30 osób.

Dalej na tym samym arkuszu znajduje się dokument z 1754 roku – odnowienie poprzedniego upoważnienia na 3 lata, z dołączeniem władzy rozgrzeszania:

- ciężkich przestępstw zagrożonych karą ekskomuniki wymienionych w tzw. bulli In Coena Domini (lista cenzur kościelnych tradycyjnie odczytywana w Rzymie w Wielki Czwartek, skąd nazwa; w użyciu do 1770 roku),

- herezji i apostazji dla 10 osób, lecz tylko tam, gdzie herezja „bezkarnie się panoszy”.

Udzielono też filipinom („kongregatystom”) 3-letniego upoważnienia do poświęcania krzyży, obrazów i różnych sprzętów kościelnych (co było zastrzeżone biskupowi), z wyjątkiem naczyń na olej chorych.