1660 Oblata decreti pro parte Martini Gospodarek

Oblata decreti pro parte Martini Gospodarek¹.

Actum feria quarta post festum sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae [16 VI 1660].

Honestus Valentinus Kobuszewski tanquam tutor honestae Catharinae Fąferliczka, olim famati Jacobi Fąferlik viduae relictae, in praesentia eiusdem, coram judicio domini advocati Valentini Sztybura eiusque scabinis obtulit et produxit decretum generosi domini Andreae Borek Gostinski medietatis Gostin haeredis inter se et honestum Martinum Gospodarek ratione molendini et agri eidem Gospodarek adiudicati, petens illud ad acta suscipi et ingrossari. Quod obtinuit in praesentia praefati Martini Gospodarek illudque idem Martinus acceptavit. Cuius decreti tenor sequitur talis:

„Actum in curia villae Pudliszki feria sexta post festum Sanctissimi Corporis Christi [28 V] proxime praeterita anno Domini millesimo sexcentesimo sexagesimo.

Coram magnifico Andrea Bork Gostinski medietatis Gostin domino haereditario personaliter comparens honestus Petrus Gospodarek olim honesti Alberti filius in et contra honestam Catharinam Kostrzewianka amittam suam, olim honesti Jacobi Fąferlik consortem legitimam et viduam derelictam quaerelam occasione ducentorum florenorum Polonicalium, residuum videlicet summae quadringentorum florenorum pro molendino ventili et agro Przydziałek dicto in ibidem existente secundum resignationem in anno Domini millesimo sexcentesimo quinquagesimo octavo per se dictae citatae et olim marito ipsius coram actis proconsularibus factam et recognitam, proposuit solutionem ducentorum florenorum retentorum a citata postulavit.

Hortum quoque quatuor sulcorum inter hortos <reverendi> Valentini Gostinii altaristae et praedictae suae amittae ex altera parte iacentem dicta resignatione die et anno in eadem resignatione expresso per se praedictae amittae donatum reddere et restituere petiit.

Quae Catharina Kostrzewianka itidem personaliter coram magnifico domino comparens cum prolocutore suo Valentino Kobuszewski [s. 18] ad eum actum assumpto tutore, qui contra positiones dicti Gospodarek respondit se se summam quadringentorum florenorum Polonicalium de integro ad manus dicti Petri Gospodarek reddidisse et quietationem de integra eadem summa accepta per eundem Petrum Gospodarek coram actis advocatialibus Gostinensibus in anno Domini millesimo sexcentesimo quinquagesimo nono, feria sexta post festum sancti Stanislai, factam et recognitam obtinuisse, prout eandem in instanti ex iisdem actis extractam iudicialiter produxit, tum et cerographum manu propria dicti Petri Gospodarek scriptum (nec manum suam iudicialiter negavit, illud imo scriptum a se datum viva voce coram eodem magnifico dominio iudicialiter confirmavit) honesta Catharina iudicialiter ostenderat, et se a solutione dictae summae, quoniam eandem ut quietatio sonat persolvit, liberam pronunciari rogavit.

Quantum vero attinet hortum eundem sibi superius dicta resignatione donatum, asseruit authoritatemque reverendissimi Lipscii observationis 53 numeri 5 et 6 (quod donatio coram quibusvis actis facta et recognita nunquam revocatur) obtulit.

Qua in causa magnificus dominus Bork Gostinski medietatis Gostin dominus haereditarius et judex supremus iura adducta, munimenta, scripturas audisset ac legisset, ex his quae audivit legit, intellexit, habita sufficienti juris informatione de consilio assessorum in praesentia partium eiusmodi sententiam diffinitivam tulit atque promulgavit:

Quoniam dictus Petrus Gospodarek praedictos coniuges de totali et integra eadem summa per se pro dicto molendino et agro in ibidem existente de integro recepta actis advocatialibus Gostinensibus quietavit, ideo eandem a solutione dictae summae ducentorum florenorum praesentis iudicati vigore liberam pronunciat.

Circa hortum quoque praedictum, quoniam donatio eiusdem horti subsecuta est coramque actis recognita et facta per dictum Petrum Gospodarek dictae amittae suae, ideo dictam Catharinam Kostrzewianka et eius successores conservavit et conservat temporibus perpetuis decreto praesenti, dictoque Petro Gospodarek perpetuum imposuit silentium.

Quantum autem attinet Martinum Gospodarek fratrem actoris medium, qui occasione proximioritatis propinquioritatis et successionis contra dictam resignationem fratris sui dicti Petri Gospodarek protestationem in actis proconsularibus fecit, contra venditionemque per dictum fratrem factam solenniter protestatus est, actionemque dictis citatis occasione istius emptionis molendini et agri coram magistratu intulerat, decretumque pro parte sua civile Gostinense obtinuerat, quod decretum magnificus dominus legit, bene trutinavit vidensque illud esse iuri conforme illud approbandum esse [s. 19] duxit (excepta horti donatione) viduaeque de molendino et agro Przydziałek dicto cessere decrevit.

Summam tamen quadringentorum florenorum dicto Martino Gospodarek praedictae viduae reddere et restituere ex eodem molendino et Przydziałek mandavit mandatque in spatio duarum septimanarum sub amissione juris propinquitatis praesenti decreto.

Quod decretum maioris roboris ergo ad acta Gostinensia advocatialia ingrossari mandavit manuque propria subscriptum esse valuit prout de facto subscripsit.

(-) Andrzy Borek Gostinski, mppria.”

Źródło: Gostyń, Acta advocatialia Gostinensia, 1659-1679, sygn. I/42, indukta, s. 17-19.

¹ Z braku miejsca końcówkę „-rek” wpisano na końcu linii poprzedzającej nagłówek.

Oblata dekretu dziedzica połowy miasta Gostynia, Andrzeja Borka Gostyńskiego, wystawionego w dworze w Pudliszkach.

Piotr Gospodarek (powód) domaga się od swej ciotki Katarzyny Kostrzewianki (pozwanej), wdowy po Jakubie Fąferlik, wypłaty reszty 200 z należnych mu 400 zł za wiatrak i rolę zwaną Przydziałek wg kontraktu ich sprzedaży (rezygnacji) z 1658 r. Żąda również zwrotu darowanego jej tym samym kontraktem ogrodu o szerokości 4 zagonów, położonego między jej własnym ogrodem a ogrodem Walentego Gostyńskiego altarysty.

Przeciwko temu Katarzyna z pomocą Walentego Kobuszewskiego, swojego prolokutora (rzecznika w procesie), przedłożyła kwitację z całości sumy (akta wójtowskie, maj 1659 r.), jak również cyrograf (drobne pismo prywatne, skrypt) podpisany przez Gospodarka, który to podpis ów uznał tu przed sądem za własny. Co zaś do ogrodu, pozwana powołuje się na opinię prawną zawartą w dziele biskupa Andrzeja Lipskiego o prawie miejskim i saskim: „Darowizna przed jakimikolwiek aktami zawarta i zeznana nie może być odwołana”.

Wielmożny pan Andrzej Borek Gostyński, pan dziedziczny i sędzia najwyższy połowy Gostynia, po wysłuchaniu argumentów stron i zasięgnięciu rady asesorów ogłosił wyrok. Żądanie Gospodarka o zapłatę 200 zł i zwrot ogrodu zostaje oddalone, dziedzic nakazuje mu „wieczyste milczenie” w tej sprawie.

Jednak średni brat Piotra Gospodarka, Marcin złożył był przed aktami burmistrzowskimi w Gostyniu protestację przeciw wspomnianemu kontraktowi sprzedaży wiatraka i roli z 1658 roku, wytoczył Piotrowi proces i uzyskał dekret sądu, który przysądził mu wiatrak i pole. Ten dekret dziedzic niniejszym uznaje (z wyjątkiem darowizny ogrodu) i nakazuje wdowie Katarzynie ustąpić z wiatraka i pola. W ciągu 2 tygodni Marcin ma jej zwrócić 400 zł.