1681 Decretum inter Catharinam Szymanowska et Matthiam Buxel

Decretum inter Catharinam Szymanowska et Matthiam Buxel.

Actum feria sexta ante festum sanctae Dorotheae Virginis et Martyris proxima [31 I 1681].

Coram officio advocatiali Ponecensi personaliter constituta honesta Catharina honesti Sebastiani Szymanowski civis Ponecensis consors legitima, cum assistentia mariti sui uti tutoris coniugalis supremi, [fecit] judicialem propositionem in et contra honestum Matthiam Buxel civem Ponecensem.¹

Że on bez żadnej danej przyczyny, ale tylko z samy zawzięty przeciwko aktorce² złości, nie pomniąc na poszanowanie i miłość sąsiecką, w szpitalu S. Barbary dowiadującą się, jeżeli chleb, który jej wzięto z rozkazu bormistrzowskiego na rynku zaniesiony, jest do szpitala, bez żadnego respektu kijem wargę na lewy stronie przetrąciwszy na pułtora członka raniuł. Na co conventus³ odpowiadając: że ja dla swarów wielkich ze mną czyniących i słów zelżywych mnie zadających musiałem aktorkę uderzyć. Aktorka odpór dając taki: że ja citato⁴ żadnych słów zelżywych nie zadawała, alem się tylko przysła pytać do szpitala o chleb mnie wzięty; świadkiem parobkiem szpitalnym popieram, który był na ten czas w izbie. Przypozwany żadnego świadectwa na komprobacją⁵ zadanie słów zelżywych nie wywodząc defecit⁶. Actrix⁷ o sprawiedliwość z przypozwanego prosi.

Officium itaque praesens advocatiale Ponecense, exauditis ambabus partibus consideratisque earum alegationibus, controversiis et defensionibus eoque attento et considerato, quoniam honestus Matthias Buxel sine ulla data causa ut ex testimonio aparet, sed ex vera malitia honestam Catharinam Szymanowska actricem verberibus affecit eamque, ut in obductione⁸ patet, vulneravit iniuriamque verborum sibi per actricem illatam nullis testibus, sed tantum nudis verbis probavit, immo in probatione defecit sibique contra jus descriptum ex actrice justitiam ministravit.

Ideo ad poenam infra descriptam praefatum officium decreto praesenti citatum condemnavit et primo, ut sessionem in carcere praetorii subeat, deinde ut damna et expensa litis doloremque vulneris solvat, deprecationem faciat deinque decem marcarum [s. 40] judici luat in instanti. Quod decretum actrix pro jure suscepit, citatus vero videns se agravatum ad officium et judicium consulare Ponecense appellavit. Quae appellatio admissa non praetereunte decreto advocatiali.⁹

Or.: Akta miasta Poniec, Acta advocatialia Ponecensia, 1667-1706, indukta, sygn. I 44, s. 39-40.

¹ Przed urzędem wójtowskim ponieckim osobiście stanąwszy uczciwa Katarzyna, uczciwego Sebastiana Szymanowskiego mieszczanina ponieckiego prawna małżonka, przy asyście męża swego jako najwyższego [bo] z racji małżeństwa opiekuna, [wniosła] sądowną skargę przeciwko uczciwemu Maciejowi Bugzelowi, mieszczaninowi ponieckiemu.
² powódkę (z łac. actor – powód).
³ pozwany.
⁴ pozwanemu.
⁵ łac. comprobatio – potwierdzenie, dowód.
⁶ ustąpił.
⁷ powódka.
⁸ obdukcja i protestacja Szymanowskiej oraz kontumacja Bugzela na s. 37 tejże księgi.
⁹ Urząd zatem niniejszy wójtowski poniecki, po wysłuchaniu obu stron, rozważeniu ich dowodów, dyskursu i obrony, mając też na względzie, iż uczciwy Maciej Bugzel bez żadnego zgoła powodu - jak okazało się z zeznania - lecz z czystej złości uczciwą Katarzynę Szymanowską powódkę uderzył i ją - jak wynika z obdukcji - poranił, a zniewagi słownej przez powódkę mu wyrządzonej żadnymi świadkami, lecz tylko nagimi słowy poparł, przeto w dowodzeniu ustąpił i tak wobec dowodów powódki wydał na siebie wyrok. Przeto rzeczony urząd dekretem niniejszym skazał pozwanego na karę niżej opisaną, to jest: po pierwsze, by poddał się karze więzienia w ratuszu, dalej, by szkody i wydatki procesowe oraz boleść rany wynagrodził, [powódkę] przeprosił, wreszcie by sędziemu zaraz zapłacił karę 10 grzywien. Który to dekret powódka jako prawny przyjęła, pozwany zaś, uważając się za pokrzywdzonego, apelował do urzędu i sądu radzieckiego ponieckiego. Którą to apelację przyjęto z utrzymaniem w mocy dekretu wójtowskiego.