1747? Życzenia Michała z Werbna Pawłowskiego

Sławetni Panowie Mieszczanie i Obywatele Lwóweccy!

Luboć nie tak dawno zaczętego roku przyszłego przychodzi mi wszytkim Waszeciom powinszować, życząc aby ten nowo zaczęty rok był inkrementem¹ wszelkich pomyślnych fortun i sukcesów przy zdrowiu dobrym i życiu jak najdłuższym, wszytkiem Waszeciom życzę z dobrego mego affektu; nie tak jak przeszły, bo zawsze bywał w kłótniach i zazdrościach, i baśniach, ani do nabożeństwa nie applikujący się².

Że zaś mam sobie elektę od Waszeciów przysłaną na approbacją urzędów tak radzieckiego, tak i wójtowskiego, żeby z chwałą Pana Boga było i Waszeciom także z applikacją, żeby uczęszczali na nabożeństwo, to jest na mszą świętą Świętej Trójcy alias Literacką, ażeby wszyscy się schodzieli i radzi jej słuchali, aby uprosieła u Pana Boga ta Święta Trójca [!!] wszytkiem Waszeciom zdrowie dobre i od wszelkich impetycji³ chorób jako i powietrza miasto obronić raczyła i od swywoli z obrazą Pana Boga, która się znajduje, aby ogniem materialnym Pan Bóg nie karał za cielesne zbytki (co uchowaj Boże!).

Aby zaś miasto miało bydź bez rządcy, to nie widzę bydź zdolniejszego jako pana Zczynkoskiego: luboć inszy wiary, ale summnienia dobrego. Bo i przedtym bywał [s. 2], i dobry z siebie dawał przykład: że do kościoła uczęszczał, i drugich za sobą pociągał, azali i teras będzie chciał uczęszczać do kościoła na Literacką. Aby mu Pan Bóg dał instykt [!] Ducha Świętego, aby umiał rządzić miastem i w porzątku [!] chciał się kochać lepszym, aby to z chonorem [!] Pana Boga było i z ozdobą miasta wszytkiego.

Na urząd zaś wójtowski nie widzę bydź zdolniejszego, jako pana Franciszka Koronowicza. Lubo przy młodości swojej, ale i ten dobry z siebie daje przykład, że zawsze uczęszcza na mszę świętą Literacką. I o to proszę, aby ta msza święta nie zaginęła, i pobożnościom [!] wszytkiem Waszeciom zalecam, abyście na nią chcieli chodzić. Nie tak jak przedtym, że ledwo trzech albo czterech z Waszeciów przyszło, aż sami Ich Moście Księża śpiewali, jakom się sam napatrzył, posyłając po panów mieszczanów, aby do kościoła chcieli przyść. Co bierzmy przykład z Żydów, kiedy jak zawołają do bożnicy, z jakam idą ochotą, a my tylo z przymusem, ledwie że nas za łeb nie trzeba brać z domów.

Toteż się donosi Waszeciom wszytkiem, aby kiedy przyjdzie do obierania starszych piwowarów, aby chcieli wykonać ante omnia⁴ przysięgę sobie opisaną przez nas konsukcesorów⁵ przeszłego roku, którą macie Waszeć u siebie, ażeby się więcy piwa robić nie domyślali, tylo jak [s. 3] w wilkarze to jest w prawach macie Waszeć i to dobrego, nie złego; z pszenicy aby robić piwa, nie mieszając jęczmienia ani owsa, aby się sława piw lwóweckich powrócieła. Ci zaś panowie starsi piwowarowie, aby do siebie odbierali czopowe i szelężne juxta realitatem et fidelitatem⁶, a oni zaś aby dworowi oddawali według rejestrów pisanych, co będą powinni comprobare juramento supra realitatem⁷.

Ratione⁸ zaś młynka, który przez arędę [!] od Waszeciów chodzieł ni fallor⁹ za czterysta złotych, to teraz, aby chodzieł za dependencją¹⁰ dworu. Gdysz to jest wielkie oszukanie pana, bo w nocy kto chce mele, choć pomieszany słód, a konie nieszczeją, bo i zawarcia żadnego nie masz, którędy kto chce to może wyniść, nakradszy słodu, bo i ogrodzenia nie masz żadnego. A jeżeli też Waszeć chcecie, aby za dozorem Waszeciów chodzieł, to chcicie [!] uczynić lepszą dyspozycją, aby dziur nie było po młynku i żeby dach dać na niego; nie tak, jak teras [!] ad praesens¹¹ się znajduje, bo to i Waszeciów szkoda.

Miasto zaś Lwówek, zalecam, aby braki były ponaprawiane i błoto uskrobane, bo mi się zda, że brukowe odbierają, jakoli też wiertlowe i od każdy ćwiertni po sześć groszy przekupni muszą dawać. Na co się te piniądze [!] obrócieły? Bo i mostów dobrych i bruków nie masz, ani dziur ponaprawianych; którędy kto chce może wyjechać i wjechać. Aby to zalecić panom mieszczanom, aby chcieli [s. 4] drzewa przywieźć i pozagradzać; dziury, gdziekolwiek się takie znajdują, opatrzyć, ze dwu panów mieszczanów posławszy, żeby kominów rewizja była, i po górach słom, sian, grochowin, aby pozrucać kazać, żeby była ostrożność wszelka ognia. Jakoli też stróżom miejskim przykazać, którzy aby pod wiechami nie siedzieli, a pilny dozór na straży mieli koło kościoła farnego, jakoli też dworu i miasta; żeby złodziejów łapali i do wieży wtrącieli; żeby po nocach o pułnocy [!] nie chodzieli kraść. Reparacją wieżów zalecam, bo z nich ludzie uciekają złodzieje.

To też donoszę Waszeciom, żebyście się Waszeć nie chcieli ważyć po borach naszych wałęszać i lustrować lasów i borów, bo my mamy wielki deces¹² i szkodę przez Waszeciów. Bo powinniście zbierać leżące drzewo, a Waszeć ścinacie i dębom się dostaje za Obarami, gdzie i moja Brzostówka za Winną Górą wybiegać się nie może, bo mi powycinali dąbki młodociane.

Co z szczerego serca Waszeciom doniószszy [!], piszę się
na zawsze Waszeciów wszytkich życzliwy pan

(-) Michał z Werbna Pawłowski, mpp.

Or.: Akta miasta Lwówek, APP sygn. I 17, s. 1-4.

Opis WBC: „Życzenia Michała z Werbna Pawłowskiego, złożone miastu Lwówkowi z okazji Nowego Roku [1747?]. Przypomniano obowiązki mieszczan i niedociągnięcia administracyjne.”

¹ łac. wzrostem.

² łac. nie stosowny.

³ łac. napaści.

⁴ łac. przed wszystkim.

⁵ łac. współdziedziców.

⁶ łac. zgodnie z rzeczywistością.

⁷ łac. poprzeć przysięgą.

⁸ łac. w sprawie.

⁹ łac. jeśli się nie mylę.

¹⁰ łac. pod nadzorem.

¹¹ łac. obecnie.

¹² łac. ubytek.

1746 Decretum inter colonos Osuchowa et advocatum in Dybki

Feria tertia post festum Immaculatae Conceptionis B. V. M. proxima [13 XII] 1746.

Decretum inter colonos Osuchowa et advocatum in Dybki.

Ad personalem oblationem honestorum Josephi Pierkowski advocati, Joannis Deptuła, Mathiae Cymek ac aliorum villae Osuchowa inquilinorum officium praesens castrense capitaneale Pultoviense decretum commissoriale inter se efferentes ac alios inquilinos dictae villae Osuchowa in episcopatu Plocensi sitae actores ab una, et generosos Konopkie eadem in villa Osuchowa duorum mansorum dictorum Dybki suo jure possessores citatos {in causa} parte ab altera latum, tanquam illaesum omnique vitio et suspicionis nota carens, manibus infra scriptorum perillustrium commissariorum, quoad hoc interesse ab illustrissimo excellentissimo ac reverendissimo domino Antonio Sebastiano a Dembowa Gora Dembowski feliciter moderno episcopo Plocensi deputatorum, subscriptum sigillisque munitum suscepit et ingrossari fecit.

Cuius tenor ejusmodi:

<< Actum in villa episcopatus Plocensis dicta Osuchowa, feria 4ta post dominicam Cantate proxima [11 V] anno Domini millesimo <septingentesimo> quadragesimo sexto. Coram nobis ab illustrissimo excellentissimo et reverendissimo domino Antonio Sebastiano a Dembowa Gora Dembowski Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopo Plocensi commissione praeinserta.

Cujus tenor est talis:

„Antonus Sebastianus a Dembowa Gora Dembowski

Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopus Plocensis.

Perillustribus et admodum reverendis Adalberto Synhoiewski et Stephano Bukowski canonicis Pultoviensibus nobis in Christo dilectis salutem in Domino.

Noverint dominationes vestrae delatas nobis esse ratione fundorum controversias inter inquilinos nostros villae Osuchowa sub clavi Brocoviensi consistentis et advocatiam Dybki sub jure advitalitio generosi Petri Konopka sitam, simulque a partibus subplicatum nobis fuisse, quatenus ad praescindendas easdem controversias commissionem expedire dignaremur.

Nos itaque ejusmodi subplicationi annuentes, eandem commissionem in personas dominationum vestrarum, de quorum in rebus gerendis prudentia confidimus, expediendam esse duximus, prout per praesens instrumentum expedimus. Insinuantes dominibus vestris, quatenus captato opportuno tempore, praevia avisatione partium ad locum loci in personis vestris condescendere, fundos advocatiales in iisdem Dybki (idque non tangendo fundos in Przyimy, quos ab hac commissione excludimus et exclusos esse volumus) revidere, dignoscere et dimensurare, et ex eadem dimensuratione, si quid plus mansorum ultra tenorem privilegii generosum Konopka possedisse patuerit, hoc ad villam Osuchowa applicare et exdividere. Similiter, si quid per inquilinos Osuchowienses ab advocatia avulsum apparuerit, eidem advocat[...] [...]endum censere et partes his in circumstantiis finaliter moderari dignentur. Super quibus plenam dominationibus vestris facultatem dantes, praesentes manu nostra subscriptas sigillo communiri jussimus.

Datum Jabłonnae die 15 mensis Julii anno Domini 1745.

(-) Antonius episcopus mp.

(locus sigilli)”

Assignatis et deputatis commissariis vigore literarum binarum innotescentialium, et quidem:

- primarum de data earundem Pultoviae die vigesima nona Octobris anno eodem elapso millesimo septingentesimo quadragesimo quinto,

- secundarum de data itidem Pultoviae die vigesima secunda mensis Aprilis anno nunc currenti millesimo septingentesimo quadragesimo sexto,

in termino in diem hodiernam incidente partes iisdem specificatae, nimirum generosus Petrus Konopka advocatiae in eadem Osuchowa Dybki dictae possesor, suo et Constantiae Gurska consortis suae nomine [?] personaliter, tum honesti Josephus Pierkowski advocatus, Stanislaus Zysk, Paulus Samsel, Andreas Kulesa, Martinus Szydlik [?], Mathias Kornek [?], Albertus Deptulas, Josephus Kulesze [?], Matheus Zegota, Simon Stanisiewski, Simon Dryarz, Joannes Deptuła, Jacobus Deptuła, Bartholomaeus Perkowski, Casimirus Perkowski, Nicolaus Samsel, Mathias Cymek et Albertus Lis ejusdem villae Osuchowa inquilini personaliter comparuerunt et judicialiter secum controverterunt.

Quorum controversiis ex utraque parte exauditis, ante omnia tam generosos Konopkie super advocatiam in villa Osuchowa duorum mansorum jura et privilegia suo coram judicio commissoriali reponere mandat, idque in instanti, et quoniam generosus Konopka privilegia:

- primum ab olim illustrissimo et reverendissimo domino Andrea Chrisoxomo [!] Załuski episcopo Plocensi in personas nobilium Pauli Rosinski et Mariannae Limonska conjugum gratiose collatum de data Pultoviae die vigesima mensis Januarii anno Domini millesimo sexcentesimo nonagesimo [s. 185] septimo cum approbatione reverendissimi capituli Plocensis sub tempus capituli generalis pro festo sancti Sigismundi Regis et Martyris anno Domini millesimo sexcentesimo nonagesimo octavo, illaesum et sigillis tam praedicti illustrissimi loci ordinarii quam et [...]m reverendissimi capituli communitum,

- [wyliczone dokumenty nr 2, 3 i 4 z wpisu "Advocatia Dybki" http://actacastrensia.blogspot.com/2014/12/1743-advocatia-dybki.html]

Honesti vero Josephus Pierkowski advocatus aliique in comparitionem intrantes inquilini villae Osuchowa privilegium suum ab illustrissimo excellentissimo et reverendissimo domino Andrea Stanislao Koska [!] in Załuskie Załuski episcopo protunc Plocensi sibi super totam villam Osuchowa gratiose collatum et manu ejusdem illustrissimi cum sigillo majori subscribtum [!] de data ejus in Pultowsk die decima quarta mensis Februarii anno Domini millesimo septingentesimo trigesimo cum sufficienti approbatione reverendissimi capituli Plocensis anno eodem, die nona Maii reposuerunt.

Ideo praedictos inquilinos satisfecisse injunctae repositioni adinvenit, generosum vero Konopka ad sufficientiorum jurium suorum, videlicet cessionis authenticae coram actis quibusvis authenticis per olim nobiles Florianum Franciscum Łączynski et consortem ejus in rem et personas nobilium Piotrowskie conjugum factae, ex post vero per eandem primi voti Piotrowska secundi Mosakowska in rem et personas sui secundum annotationem recognitae, nec non traditionum binarum per officium castrense Pultoviense sive ejus delegatos tam saepe memoratis nobilibus Piotrowskie, quam sibimet cum inventariis in fundo conscriptis et ad acta porrectis reproductionem stringit.

Tandem ad affectationem generosi Konopka dilationem munimentorum et postulantis actum [?] praesentem cum toto effectu ad feriam secundam post octavas Corporis Christi in anno currenti [20 VI 1746] limitat et terminum partibus ad experiendum suo coram judicio Pultoviae assignat, pro quo termino generosus Konopka supra expressa jura et documenta sua comportare tenebitur sub succubitione in causa. Interim vero circa possessionem eorundem mansorum duorum in Osuchowa inquilinos ejusdem villae conservati decreti praesentis vigore. >>

<< Actum in opido [!] Pułtowsk feria quarta ante festum sancti Martini Pontificis et Confessoris proxima [9 XI] anno {anno} Domini millesimo septingentesimo quadragesimo sexto.

In termino itaque hodierno ex limitatione et adcitatione incidenti, partibus scilicet generosis Petro Konopka et Constantia Gurska per eundem maritum, suo et consortis suae nomine personaliter, tum inquilinis villae Osuchowa videlicet Josepho Pierkowski advocato, Matheo Zeńgota et Alberto Deptuła suo et aliorum inquilinorum Osuchoviensium nomine personaliter.

Quorum controversiis suo coram judicio illatis exaud[...] satisfaciant nobiles Konopkie decreto anteriori in ordine reproductionis jurium pro quibus re est, idque in instanti reproduxerunt cessionem authenticam per nobilem Catharinam de Sosnowskie primi voti {Mosakowska} Piotrowska, secundi {Piotrowska} Mosakowska in personas sui sub die Veneris sexta mensis Augusti anno Domini millesimo septingentesimo vigesimo octavo in consistorio Pultoviensi factam, alias vero transactiones, utpote cessionem per olim nobilem Florianum Franciscum Łączynski et consortem ejus in rem et personas nobilium Piotrowskie factam, tum traditiones et inventaria fundos ejusdem advocatiae enucleantia, hi quidem se allegata suis antecedentibus possessoribus non recepisse [?] [s. 185v] imo nec habere posse.

Proinde judicium praesens propiorem hoc in puncto eundem generosum Konopka ad evadendum in eam juramenti rotam adinvenit: prout ipse easdem transactiones a suis antecedaneis possessoribus advocatiae dictae Dybki non recepit nec eas aliquo modo celavit, nec de iis scit et notitiam habere potest, additur ministerialis ad rotisandum [?], praestitit ad immaginem crucifixi Domini, post quod praestitum juramentum ab ulteriori earundem transactionum comportatione eosdem generosos Konopkie conjugies [!] liberos facit et pronuntiat, nihil omnino ad lectionem jurium et privilegiorum suorum judicio reproductorum se contulit, quibus lectis et per omnia trutinatis non posse praetendere eosdem generosos Konopkie duos mansos in villa Osuchova arbitratur, sed eosdem inquilinos Osuchowienses uti ex antiquo ad villam pertinentes applicat et adjudicat.

Quo vero spectat advocatiam Dybki nuncupatam, siquidem tot transactionibus veris et legitimis, nec non ultimaria cessione in personas generosorum Konopkie est a villa Osuchowa segregata longoque tractu temporis possessione pacifica firmata, idcirco eosdem generosos Konopkie circa possessionem ejusdem advocatiae ad vitae tempora eorundem conservat et eandem advocatiam dilimitandam a villa Osuchowa esse vult, prout taliter dislimitat, ut praedicta advocatia duorum mansorum in Dybki habeat suos campos cum pratis, sylvis et aliis pertinentiis sex integros mansos mensurae Culmensis in se complectentes, incipiendo a rivulo dicto Nagoszewska et protendendo in latum ad signum in arbore per suum indicium penes viam Dybkowska ex dimensuratione incisum, in longum vero ad graniciem villae Poremba, non tangendo tamen fundos Przyimy nuncupatos, nec eandem praedicti inquilini in Osuchowa taliter dismembratam et dislimitatam interturbent et possesionem impediant, sub poena centum marcarum in judicio castrensi Pultoviensi ad solvendum super partem contravenientem irrogandam sententiat et decernit.

Nihilomninus [!] ratione contraventionis decreto primitivo sui judicii in ordine comparendi pro termino in eodem praefixo utrasque partes punibiles esse censet et sententiat, quatenus eluendo hunc sui {temperariam} temerarium ausum tam generosi Konopkie quam inquilini Osuchowienses solvant poenam quatuordecim marcarum Polonicalium, idque in instanti sub poena banitionis ex regestro poenalium {publicandam} publicanda, decreti praesentis vigore.

(-) Adalbertus Josephus Synhoiewski canonicus Pultoviensis, commissarius, mp.

(l. s.)

(-) Stephanus Stanislaus Kostka Bukowski canonicus et praepositus hospitalis Sancti Spiritus Pultoviensis, commissarius, mp. >>

Post cuius quidem ad acta praesentia instrumenti ingrossationem iidem offerentes originale {a dere} ad se receperunt et de recepto officium praesens ejusque cancellariam quietarunt quietantque praesentibus.

Or.: Pułtuskie gr., Pułtuskie grodzkie jurysdykcji biskupiej, 1727-1759, AGAD, sygn. 5, s. 184v-185v.

Wyrok komisji kanoników pułtuskich powołanej przez biskupa płockiego celem rozwiązania sporu granicznego między gospodarzami ze wsi Osuchowa w kluczu brokowskim a Piotrem Konopką, dożywotnim posesorem wójtostwa w Dybkach.

1743 Advocatia Dybki

Sub eodem actu. [12 VIII 1743]

Advocatia Dybki.

Ad personalem oblationem generosi Petri Konopka advocatiae in Dybki sub clavi Pultoviensi consistentis possessoris officium praesens infrascripta instrumenta ad ingrossandum suscepit, tenoris sequentis:

*

"Ludovicus in Załuskie Załuski

Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopus Plocensis.

Significamus praesentibus literis nostris universis et singulis quorum interest aut quomodolibet interesse poterit. Quia nos grata habentes merita nobilis Pauli Rosinski volentesque eundem ad ulteriora obsequia promptum reddere molendinum desertum Przymy vocitatum cum agris ad idem molendinum spectantibus, eidem nobili Paulo Rosinski et Mariannae coniugibus et Nicolao filio eorundem coniugum dandum et conferendum ac advocatiae in Dybki uniendum et incorporandum esse duximus, uti quidem damus, conferimus, unimus et incorporamus, sub ratihabitione et assensu perillustrium et reverendissimorum praelatorum et canonicorum totiusque venerabilis capituli ecclesiae nostrae cathedralis Plocensis eosdemque nobiles Rosinskie coniuges ac Nicolaum filium ab omnibus oneribus, quae caeteri advocati ex vi privilegiorum suorum praestare tenentur, liberos et immunes ad [s. 153] extrema vitae eorundem coniugum ac Nicolai filii liberos ac immunes declaramus et pronunciamus tempora.

Promittimus autem pro nobis et illustrissimis dominis successoribus nostris episcopis Plocensibus a possessione praedicti molendini et agrorum eosdem nobiles Paulum Rosinski et Mariannam coniuges ac filium Nicolaum non amoturos, nec successores nostri episcopi Plocenses pro tempore existentes amovebunt, juribus nostris nostraeque ecclesiae cathedralis Plocensis salvis in toto manentibus. In quorum fidem praesentes manu nostra subscriptas sigillo communiri iussimus.

<Actum et> datum ad sanctam Lindam die vigesima tertia mensis Aprilis anno Domini millesimo septingentesimo septimo.

(-) Ludovicus episcopus.

(l. s. episcopalis)

(l. s. capitularis)

(-) Stephanus Wierzbowski decanus Plocensis, Gnesnensi, Varsaviensis cantor, canonicus Posnaniensis, officialis Varsaviensis, praesidens venerabilis capituli, mpp."

Secundi tenor sequens:

**

"Ludovicus in Załuskie Załuski

Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopus Plocensis.

Significamus praesentibus literis nostris quorum interest, universis et singulis. Cum id semper praedecessorum nostrorum cordi fuisset ut studia de se benemerentium pari munificentiae suae testimonio exornare et gratitudinis munere ampliare potuissent.

Hinc itaque est quia nos grata semper habentes obsequia nobilis Floriani Francisci Łoczynski apostolici et actorum curiae nostrae notarii, quem volentes ad ulteriora benemerendi studia alacriorem et promptiorem reddere, sibi una cum coniuge Catharina Mostecka advocatiam duorum mansorum mensurae Culmensis vulgo Jarnułtowskie dictam cum decem iugeribus alias morgis ex utraque parte stagni seu fluvii dicti Osuchowa, tam pro agro quam pro prato se se protendentibus, in bonis nostris episcopalibus villae Osuchowa sitam, et scultetiam cum molendino deserto ac agris et pratis Pryimy nuncupato, post mortem nobilis olim Pauli Rosinski et Mariannae Limonska coniugum vacantem et ad nos dispositionemque nostram, mediante resignatione et cessione juris per successores dictorum olim Rosinskich coram actis competentibus fact(is) et in personas eorundem nobilium Floriani et Catharinae coniugum recognit(o), dandam et conferendam esse duximus, prout per praesens privilegium damus, donamus et conferimus

cum omnibus eorundem aedificiis, areis, hortis, agris, pratis, pascuis, subditis per ipsum locandis, gazis, fructibus et universis pertinentiis generaliter cum utilitatibus singulis quibuscunque nominibus nuncupentur [?] [s. 153v] eo antiquitus spectantibus, mellificiis antiquis et denuo faciendis, prout in anterioribus privilegiis descripta habentur, liberam quoque braxationem cerevisiae pro usu suo et necessitate domestica ac incisionem lignorum tam pro foco quam aedificiis praedictae advocatiae, praefatis nobilibus concedimus

ab omnibus nostris et successorum nostrorum censibus et quibusvis solutionibus ac decima, quae nomine canonis ad mensam nostram episcopalem de eisdem mansis {perti} pendebatur et solvebatur, liberos penitus et exemptos esse volumus ad extrema vitae eorundem coniugum utriusque tempora,

idque sub ratihabitione illustrissimorum et {reverendissimorum} perillustrium et admodum reverendorum praelatorum et canonicorum fratrum nostrorum, totiusque venerabilis capituli ecclesiae nostrae cathedralis Plocensis {ratihabitione il}.

Ratione cuius advocatiae et scultetiae nulla alia onera iidem nobiles coniuges praestabunt praeterquam ea, quae caeteri advocati ex vi privilegiorum suorum praestare tenentur, videlicet quoties necessitas postulaverit granities episcopatus nostri defendendos per famulum armis ornatum ac deputatos venerabilis capituli nostri comitari tenebuntur et erunt adstricti.

Submissionem quoque coram actis castrensibus Ostroviensibus intra duos menses post assecutam possessionem advocatiae et scultetiae praedictae facere debebunt, quod praedicta bona advocatiae et scultetiae non haereditario aut obligatorio jure sed vigore privilegii nostri praesentis possidebunt, et quod jurisdictioni nostrae ac successorum nostrorum episcopali et capitanei Pultoviensis in causa fundi parebunt, juribus nostris et ecclesiae cathedralis Plocensis salvis per omnia manentibus. In quorum fidem praesentes manu nostra subscriptas sigillo communiri iussimus.

Actum et datum Łomzae die vigesima sexta mensis Augusti anno Domini millesimo septingentesimo nono.

Praesentibus perillustribus, illustribus et admodum reverendis: Casimiro Węgrzynowski utriusque juris doctore Pultoviensi in Brok, Casimiro Jagodzinski Pultoviensi in Przytuły, Michaele Latyczewski Varsaviensi Pultoviensi officiali Łomzensi, Balthasaro Jabłecki Pultoviensi canonicis et sanctae Mariae Magdalenae ibidem praepositis, Simone Zapustowicz ecclesiae collegiatae Pultoviensis praebendario, nobilibus Nicolao Kobylinski, Antonio Stamirowski aliisque plurimis aulicis et familiaribus nostris circa praemissa personaliter existentibus.

(-) Ludovicus episcopus.

(l. s. episcopalis)

(l. s. capitularis)

In vim canonis solvat marcam unam pro fabrica ecclesiae.

(-) Stephanus Wierzbowski episcopus Dardamensis [s. 154], suffraganeus Varmiensis, decanus et praesidens venerabilis capituli Plocensis, mpp."

Tertii tenor eiusmodi:

***

"Ludovicus in Załuskie Załuski

Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopus Plocensis.

Significamus praesentibus literis nostris quorum interest, universis et singulis. Consensisse nos et permisisse, consentireque et pertinere [!] per praesentes nobili Francisco Floriano Łoczynski apostolico et actorum curiae nostrae notario advocatiae duorum mansorum mensurae Culmensis vulgo Jarnułtowskie dictae cum decem iugeribus alias morgis ex utraque parte stagni seu fluvii dicti Osuchowa, tam pro agro quam pro prato se se protendentibus, in bonis nostris episcopalibus villae Osuchowa sitae et scultetiae cum molendino deserto Przyimy nuncupato possessori, ut possit et valeat de omni et integro jure suo advitali, quod ipsi super praedicta advocatiae et scultetia sub praefectura Pultoviensi consistentibus, ita prout in anterioribus privilegiis praedecessorum nostrorum invenitur expressum competebat cedere et condescendere, illudque in personas nobilium Joannis et Catharinae Piotrowskich coniugum transfundere et resignare.

Quae quidem cessio et juris resignatio postea quam suum sortita fuerit effectum et coram actis aliquibus authenticis recognita, extunc nos dictam advocatiam et scultetiam praemissis nobilibus Joanni et Catharinae coniugibus dandam, donandam et conferendam esse duximus, uti quidem sub ratihabitione tamen et assensu illustrissimorum et reverendissimorum, perillustrium et admodum reverendorum dominorum praelatorum et canonicorum fratrum nostrorum totiusque venerabilis capituli ecclesiae nostrae cathedralis Plocensis, cum omnibus eiusdem advocatiae et scultetiae aedificiis, agris, pratis, mansis, pascuis, rubetis, mellificiis ab antiquo existentibus et de novo faciendis, aliisque universis et singulis eorundem bonorum attinentiis et pertinentiis, libera incisione lignorum pro foco et aedificiis, coctione cerevisiae pro usu domestico, nullis penitus exceptis, alias prout eandem advocatiam et scultetiam praeinsertus nobilis Florianus Franciscus Łoczynski tenebat et possidebat memorati donatarii nostri tenebunt, habebunt et possidebunt.

Ratione quorum bonorum et juris sui praefati iidem nobiles donatarii nostri ea onera praestare tenebuntur quae caeteri nobiles advocati ex vi privilegiorum suorum praestare tenentur, videlicet ad limites episcopatus Plocensis faciendos et defendendos nos successoresque nostros vel deputatos venerabilis capituli per se vel per alium equitem bene armatum comitari.

Nomine item canonis pro cera ad ecclesiam cathedralem marcam unam pro festo sancti Martini Episcopi [s. 154v] solvere, jurisdictioni quoque nostrae et capitanei Pultoviensi in causis fundi parere atque abhinc infra decursum duorum mensium coram actis castrensibus Ostroviensibus, quod praefata bona non haereditario seu quovis jure alio, sed duntaxat praesentis privilegii nostri vigore tenebunt et possidebunt personaliter recognoscere et se se submittere tenebuntur, et erunt adstricti.

Promittimus autem pro nobis et illustrissimis dominis successoribus nostris, quod praedictos superius expressos donatarios nostros ab usu et pacifica possessione dictae advocatiae et scultetiae non amovebimus, nec successores nostri amovebunt, juribus nostris et ecclesiae nostrae cathedralis Plocensis salvis per omnia manentibus. In quorum fidem praesentes manu nostra subscriptas sigillo communiri iussimus.

Actum et datum Pultoviae die septima mensis Januarii anno Domini 1712-mo.

(-) B. Ludovicus episcopus.

(l. s. episcopalis)

(l. s. capitularis)

(-) Adalbertus Ignatius Bardzewski episcopus Sareptensis, archidiaconus et praesidens Plocensis, Vladislaviensis, Cuiaviensis suffraganeus.

Salvis juribus ecclesiae et capituli, tum canone unius marcae solvendae.

(A tergo earundem:) Sub actu sabbathi post festum Sacratissimi Corporis Christi Domini 1728 in curia regia Ostroviensi. Privilegium introcontentum ad personalem oblationem generosi Alberti Mosakowski advocatiae Dybkoviensis possessoris susceptum.”

Quarti tenor talis:

****

"Andreas Stanislaus Kostka in Załuskie Załuski

Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopus Plocensis.

Significamus praesentibus literis nostris universis et singulis quorum interest aut interesse poterit. Consensisse nos et permisisse, consentireque et permittere praesentibus literis nobili Catharinae primi voti Piotrowska, ad praesens Mosakowska, advocatiae in Dybki bonis nostris episcopalibus possestrici, ut possit et valeat de omni et integro jure suo advitali, quod ipsi super eadem advocatia in Dybki sub praefectura Pultoviensi consistenti competit, cedere et condescendere illudque in personas nobilium Petri Konopka et Constantiae Gurska coniugum transfundere et coram actis curiae nostrae episcopalis aut castrensibus Pultoviensibus in assistentia mariti sui resignare, juribus nostris et ecclesiae nostrae cathedralis ibidem salvis per omnia manentibus. In quorum praemissorum fidem praesentes manu nostra subscriptas sigillo communiri iussimus.

Datum Pultoviae die secunda mensis Augusti anno Domini millesimo septingentesimo vigesimo octavo.

(-) Andreas episcopus.

(l. s. episcopalis)”

Or.: Pułtuskie gr., Pułtuskie grodzkie jurysdykcji biskupiej, 1727-1759, AGAD, sygn. 5, s. 152v-154v.

Oblata 4 pism dotyczących wójtostwa w Dybkach w kluczu pułtuskim:

1) Święta Lipka, 23 IV 1707. Biskup płocki nadaje szlachetnemu Pawłowi Rosińskiemu, jego żonie Mariannie i synowi Mikołajowi młyn opustoszały Przyjmy i przyłącza go do wójtostwa w Dybkach, uwalniając ich dożywotnio z wszelkich obciążeń obowiązujących wójtów.

2) Łomża, 26 VIII 1709. Biskup płocki nadaje Florianowi Franciszkowi Łoczyńskiemu i jego żonie Katarzynie Mosteckiej wójtostwo Jarnułtowskie w dobrach biskupich wsi Osuchowa oraz sołectwo z młynem opustoszałym Przyjmy, wakujące po śmierci Rosińskich.

3) Pułtusk, 7 I 1712. Biskup płocki udziela zgody Łoczyńskiemu na przelanie praw do wójtostwa i sołectwa z młynem na osoby szlachetnych Jana i Katarzyny Piotrowskich (dokument oblatowany przez Wojciecha Mosakowskiego 29 V 1728).

4) Pułtusk, 2 VIII 1728. Biskup płocki udziela Katarzynie 1-mo voto Piotrowskiej, obecnie Mosakowskiej, zgody na przelanie praw do wójtostwa w Dybkach na osoby szlachetnych Piotra Konopki i Konstancji Gurskiej małżonków.

1634 Wawrowskie usorum Wawry et Siedliska resignatio

Wawrowskie usorum [?] Wawry et Siedliska resignatio.

Coram judicio officii actisque praesentibus castrensibus Calissiensibus personaliter comparens nobilis Dorothea Wawrowska, nobilium olim Georgii Wawrowski et Annae Klichowska coniugum filia et olim nobilis Catherinae Wawrowska steriliter de hac luce decessae soror germana et suo pro interesse succestrix legitima, nobilis vero Matthiae Manticki consors legitima, cum eiusdem mariti sui personali consensu et assistentia,

a districtu tum et jure terrestri suis propriis, in quibus possessionata est, recedendo et se cum bonis summisque pecuniariis [s. 1157] suis omnibus ac successoribus suis huic praesenti capitaneali castrensi Calissiensi jurisdictioni actus praesentis ratione submittendo et incorporando, non compulsa neque coacta non etiam devio vel quopiam sinistro errore circumventa, imo vero mente corporeque sana existens et usa amicorum suorum salubri consilio maturaque intra se deliberatione praehabita, palam ac benevole verbisque expressis recognovit.

Quia ipsa totas et integras sortes suas villarum et haereditatum Wawry et Siedliska, se iure naturalis successionis tam post praedictos olim parentes suos quam post olim Albertum Wawrowski et generosam Catherinam Gorecka coniugos avum et aviam suos, tum et post nobilem olim Catherinam Wawrowska sororem suam se concernen(tes), una cum pecoribus, pecudibus totaque suppellectili domestica rebusque omnibus ibidem existentibus, cmethonibus et subditis tam in bonis eisdem existentibus quam profugis, cumque iure patronatus praesentandi parochi ad ecclesiam in oppido Staw seu altaristarum quorumvis servitutibus ex aliis haereditatibus ad praemissa servientibus, cum bonorum eorundem [?] jure, dominio et proprietate omnibusque utilitatibus, usibus fructibus, redditibus, proventibus, censibus, emolumentis, attinentiis, pertinentiis generaliterque obventionibus universis, ita etiam late, longe et circumferentialiter prout bona eadem in suis metis et limitibus ab antiquo distincta et dislimitata continentur, et prout ea sola tenuit, habuit et possedit ipsamque ibidem quovis modo spectant et concernunt, nihil ex bonis eisdem juris, dominii et proprietatis pro se ac successoribus suis reservando seu excipiendo,

generoso Sigismundo Wawrowski ac illius successoribus medietatem quidem dictorum bonorum pro summis in tranfusione debitorum avialium, paternorum et maternorum in personam ipsius Sigismundi facta specificatis et quingentis florenis sibi plenarie solutis de qua quietat, [s. 1158] et alteram medietatem, in quam jus patronatus includita, dono perpetuo et irrevocabili dedit, donavit, inscripsit iureque ac titulo perpetuo haereditario iuxta ius et consuetudinem terrestrem in perpetuum resignavit, prout quidem dat, donat, inscribit iureque ac titulo perpetuo haereditario iuxta ius et consuetudinem terrestrem in perpetuum resignat praesentibus per eundem Sigismundum ac illius successores bona praefata praesentibus illi resignata tenendi, habendi, utifruendi, quieteque et pacifice temporibus perpetuis possidendi nec non dandi, donandi, vendendi, alienandi, commutandi, obligandi, resignandi et in usus suos successorum suorum beneplacitos libere convertendi.

In quae quidem bona praesentibus illi resignata praefata recognoscens eidem Sigismundo ac illius successoribus iam ex nunc in facie judicii officii praesentis dedit et admisit, datque et admittit praesentibus intromissionem realem et actualem tenutam possessionemque pacificam per ministerialem terrestrem competentem cum duobus nobilibus, quem et quos idem Sigismundus habere et conducere poterit et qui ipsi iam ex nunc de jure et officio praesenti adduntur et deputantur vigoreque resignationis praesentis capiendo et assumendo.

Insuper praefata recognoscens cum eo quo supra consensu et assistentia, accessu [?] <eo> quo supra mediante, palam ac benevole et per expressum recognovit. Quia ipsa summas omnes quaecunque sibi post praefatas aviam et Catherinam sororem suas ibidem pro interesse suo serviunt, tum et totam et integram inscriptionem obligatoriam a nobili olim matri suae in bonis villarum et haereditatum Wawry et Siedliska et patri suo a nobili Alberto Wawrowski factam et servientem, cum intromissione, evictione possessioneque eorundem bonorum parata cumque omnibus et singulis eiusdem inscriptionis coeterarumque quarumvis clausulis, articulis, conditionibus et punctis omnique praemissorum jure, dominio et proprietate, nec non inscriptiones omnes evictoreas tam praefatis olim avo quam parenti suis quomodolibet servientes tum et alias quarum [?] [s. 1159] fundo annexas et fundum tangentes, cum coeteris inscriptionibus, divisionibus, submissionibus, vadiis ac responsionibus in eisdem concertis, lucris, perlucris ac quibusvis juris progressibus, nihil omnino amplius juris, dominii et proprietatis sibi suisque successoribus ex praemissis omnibus et singulis reservando seu excipiendo

in personam eiusdem generosi Sigismundi Wawrowski ac illius successorum pleno, totali integroque iure suo transposuit, transtulit et transfundit praesentibus, dando et concedendo eidem Sigismundo ac illius successoribus plenariam facultatem et omnimodam potestatem ad inscriptionem seu inscriptiones <tam> obligatoriam <et> evictoream quam et coeteras iuxta nexum et exigentiam illarum decretorumque [?] et contractuum quorumvis pro vadio seu vadiis ac ipsa re principali inscriptionum earundem evictorearum coeterarumque quarumvis recensitarum contra eos contra quos competierit iure [?] si necessitas postulaverit agendi idque in praemissis omnibus et singulis peragendi, quod ius et ratio poposcerit verumque et proprietarium dominum spectat et concernit, contradictione ulla ac praescriptione quavis terrestri in praemissis omnibus minime obstante.

Or.: Kalisz Gr. 12, rezygnacje/indukta, 1628-1636, s. 1156-1159.

Teki Dworzaczka:

Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Rezygnacje, XVI wiek

3708 (Nr. 11) 1634

Dorota Wawrowska, c. o. Jerzego W. i Anny Klichowskiej, a ol. Katarzyny W. bp. +-ej siostra rodz. i spadkob., ż. Mac. Mantickiego, cz-i wsi Wawry i Siedliska ze spadku po rodzicach, jak i po ol. Wojciechu W. i Katarzynie Goreckiej dziadach, i po ol. Kat. W. siostrze, Zygmuntowi W. sprzed. (f. 592v)

1610 Wawrowski cum Zaremba ltat

Wawrowski cum Zaremba limitant.

Coram officio et actis praesentibus castrensibus Calissiensibus personaliter comparentes nobiles Joannes Wawrowski actor ex una et Severinus Balicki nomine generosi Alexandri de Kalinowa Zaremba citati ex altera partibus, mente corporeque sani existentes palam ac benevole recognoverunt.

Quia terminum eum, qui pro die hodierna ipsi actori cum praefato citato ex citatione literali castrensi Calissiensi, qua idem Joannes eundem Alexandrum pro summa quatuor millium marcarum quomodolibet retenta et simili vadio citavit, pro die hodierna incidebat, hinc ad prima et proxima judicia officii castrensis Calissiensis proxime et immediate celebranda limitaverunt et distulerunt, prout limitant et differunt praesentibus.

In quibus quidem judiciis officii castrensis Calissiensis suprascriptis partes praefatae habiturae sunt terminum peremptorium talem qualem hodie habere debuerant in causa praesenti iuxta citationem partis actoreae termini praesentis [?] limitationem actaque eius causae omnia de praemissis latius canente, nullius partis iure laeso.

Or.: Kalisz Gr. 96, inskrypcje/indukta, 1610, s. 329.

N. Jan Wawrowski z I i N. Seweryn Balicki im. G. Aleksandra z Kalinowej Zaremby z II, odkładają termin o spłatę 4.000 grz. na najbliższe sądy grodzkie kaliskie.

1772 M. Gorzeński vexilliferides Posnaniensis plentem inscribit

Actum Kcynae feria quarta post festum sancti Thomae Apostoli proxima, mensis vero Decembris vigesima tertia die, anno Domini 1772.

Magnificus Augustinus Gorzeński vexilliferides Posnaniensis, bonorum oppidi Dobrzyca cum attinentiis haeres, sanus mente corporeque existens recedendo etc. recognovit.

Quia ipse ad infra scripta rite et legitime peragenda in suum verum legitimum et vadiatum plenipotentem perillustrem admodum reverendum Stanislaum Łukomski praepositum Dobrycensem elegit, constituit, inscripsit ac solenniter ordinavit, dando et concedendo eidem plenariam facultatem et omnimodam potestatem:

- contractus emptorios, bonorum quorumvis cum quibuscunque personis ineundi,

- initos roborandi,

- summas quasvis se recognoscentem respicientes a quibusvis personis levandi,

- de levatis et perceptis quietandi,

- seu transfusiones in persolventes faciendi,

- alias summas pecuniarias contrahendi,

- easque creditoribus inscribendi,

- bonaque sui recognoscentis obligandi,

- contractus eo intuitu conscribendi,

- aliasque transactiones tam manuales quam authenticas ratione quarumcunque rerum et negotiorum nomine sui recognoscentis faciendi et recognoscendi,

- terminos satisfactorios attentandi,

- manifestationes in acta authentica Regni etiam cum publicationibus poenarum bannitionum inferendi,

- causas sui recognoscentis judiciarias promovendi et ad debitum finem et juris gradum perducendi,

- plenipotentes inscribendi,

- complanationes et compromissa ineundi,

- eaque omnia munia et officia, quae vadiatum plenipotentem spectant et quae ipsi e re meliora et commodiora videbuntur pro exigentia et oportunitate cujusvis negotii plena potestate peragendi et exequendi.

Promittens ac sese offerens id totum et omne quidquid per eundem perillustrem reverendum plenipotentem suum vadiatum actum, gestum, conclusumve fuerit pro rato et grato suscepturum, actisque authenticis Regni postulante necessitate approbaturum, idque sub vadio centum millium florenorum Polonicalium, hac sua personali recognitione ad id mediante.

Ex protocollo castrensi Kcynensi extractum.

(-) [...]

(-) Lectum per Szybicki [?].

Originale ejusdem plenipotentiae circa acta praesentia manet.

Odp.: Łęczyca grodzkie, Prothocollon inscriptionum, 1773-1774, AGAD sygn. 383, s. 166.

M. Augustyn Gorzeński chorążyc poznański, dóbr miasteczka Dobrzyca z przyległościami dziedzic, przed aktami grodzkimi kcyńskimi mianuje plenipotentem ks. Stanisława Łukomskiego prepozyta dobrzyckiego, s. v. 100.000 złp.

1592 Słuszkowszczy coniuges Wawrowskiemu obligant

Słuszkowszczy coniuges Wawrowskiemu obligant.

Comparentes personaliter coram officio et actis praesentibus castrensibus Calissiensibus nobiles Joannes Słuszkowski et Catherina Galewska sive Siąska coniuges, ipsa quidem Catherina cum consensu personali nobilium Petri patris et Stanislai filii, fratris vero sui germani Siąskich sive Galewskich, a districtu iureque terrestri suis propriis in quibus possessionati sunt recedendo et se cum bonis omnibus ac successoribus suis huic capitaneali castrensi Calissiensi iurisdictioni actus praesentis ratione submittendo et incorporando, mentibus corporibusque sani palam ac manifeste recognoverunt.

Quia totam et integram medietatem bonorum sortium villae ac haereditatis Wawry in districtu Calissiensi existentem, ipsis ibidem iure ac modo concernentem, cum omni eorundem bonorum iure, dominio et proprietate et cum omnibus utilitatibus, usibus fructibus, redditibus, proventibus, censibus, emolumentis, attinentiis, pertinentiis generaliterque obventionibus universis, ita etiam late, longe et circumferentialiter prout bona praefata in suis metis et limittibus ab antiquo distincta et dislimitata consistunt et ea ipsimet coniuges tenuerunt et possiderunt, nihil omnino sibiipsis suisque successoribus iuris, dominii et proprietatis et quorumvis usufructuum in eisdem bonis reservando seu excipiendo.

Nobili Mathiae Wawrowski ac illius successoribus in summa quingentorum et triginta florenorum pecuniae Polonicalis consuetae, quemlibet florenum grossis triginta computando, iam ab eodem Mathia levata et percepta, de qua eum quietaverunt quietantque praesentibus hinc et a data praesenti ad sex annorum decursum, et in defectu eorundem bonorum in eodem sexiennio exemptionis et summae praefatae integrae exolutionis extunc ad aliud sexiennium et sic consequenter de sexiennio in sexiennium annis sese continue et immediate sequentibus usque ad plenariam et integram ipsorum bonorum de manibus ipsius Mathiae Wawrowski aut ipsius successorum coram officio et actis praesentibus castrensibus Calissiensibus exemptionem summaeque praedictae persolutionem obligaverunt, invadiaverunt jureque ac modo obligatorio inscripserunt prout quidem obligant, invadiant et inscribunt praesentibus.

Ita tamen et cum ea conditione, quia si et in quantum idem Mathias Wawrowski in decursu primi et proximi vel alicuius tandem sequentis sexiennii eius praesentis obligationis pecuniam praefatam habere ac sese de eisdem bonis exemi voluerit aut sui successores voluerint, extunc {protque} praefati coniuges Słuszkowskie aut illorum successores ante eiusdem sexiennii decursum, quo talem exemptionem ex praescripto praesentis inscriptionis ipse Mathias fieri vellet vel sui successores fieri vellent, per ministerialem terrestrem competentem ac duos nobiles quem et quos habere poterit et qui illi iam exnunc per officium praesens adduntur et deputantur medio anno de ea exemptione facienda [?] et summae praedictae persolutione avisabit et certiorem faciet talique avisione praemissa [?] praedicti coniuges aut successores eorum memoratum Mathiam aut illius successores de bonis praedictis eximere [?] et summam praefatam sine ulla procrastinatione circa officium [s. 595] et acta praesentia sub vadio infrascripto persolvere debebunt successoresque illorum extradierint [?].

Si [?] quae quidem bona praesentibus obligata praenominati coniuges Słuszkowszczy, ipsa quidem Catherina cum eo quo supra consensu, eidem Mathiae aut eius successoribus debebunt aut illorum successores tenebuntur, prout quidem se suosque successores de bonis suis omnibus inscribunt intromissionem realem et actualem tenutam possessionemque pacificam per ministerialem terrestrem competentem ac duos nobiles praefato Mathiae iam ex nunc de iure et officio praesenti additos [?] iuxta iuris et consuetudinis formam et vigore obligationis praesentis capiendo et assumendo.

Insuper praenominati coniuges Słuszkowszczy, ipsaque Catherina cum eo quo supra consensu et assistentia, se suosque successores de et super bonis suis omnibus eidem Mathiae Wawrowski ac eius successoribus praesenti inscriptione inscripserunt et obligaverunt, inscribuntque et obligant praesentibus bona praefata praesentibus obligata in toto et in parte et ipsum Mathiam ac eius successores ratione eorundem bonorum toties quoties opus fuerit tueri, evincere, expedire, eliberare et per omnia indemnia ipsumque Matiam indemnem ac illius successores indemnes reddere ab omni homine status, sexus et cuiusvis conditionis existente ipsum Mathiam ac illius successores in praefatis bonis iure impediente et impedire volente, nec non ab omnibus et singulis inscriptionibus, obligationibus, reformationibus, dotalibus, advitalitatibus, resignationibus perpetuis et reemptionalibus, citationibus, adcitationibus, concitationibus, lucris, perlucris, iuris processibus, debitis et oneribus quibusvis, censibus spiritualibus et secularibus omnibus, iis prioribus et posterioribus, generaliterque autem ab omnibus et singulis damnis et impedimentis iuridicis, tum et terminis quibusvis, quorumcunque hominum status, sexus et conditionis cuiusvis existentium, nullis penitus exceptis, nec etiam ipsimet coniuges Słuszkowszczy eundem Mathiam Wawrowski ac illius successores in eisdem bonis iniuriaturi nec [...]dem impedimento [?] quovis [?] in eorum possessione pacifica facturi erunt et eorum successores non iniuriaturi nec facturi erunt, ita ut praedictus Mathias cum successoribus suis bona praefata praesentibus sibi obligata quiete et pacifica absque omni impedimento iuridico usque ad sui sive suorum successorum de eisdem bonis exemptionem summaeque praefatae plenariam et integram exsolutionem tenere, habere, possidere ac illis utifrui possit.

Quae quidem omnia et singula praemissa in toto et in parte praefati coniuges Słuszkowszczy cum successoribus suis eidem Mathiae Wawrowski aut illius successoribus facere, complere et exequi debebunt, sub vadio quingentorum et triginta florenorum pecuniae praefatae in se bona quaevis sua et successores suos libere praesentibus assumpto, in eventu non completionis tam in toto quam in parte omnium et singulorum praemissorum ad solvendum succumbendo.

Pro quo quidem vadio tum et pro omnibus sive singulis praemissis tam in toto quam in parte non completis citati praefati coniuges Słuszkowszczy vel eorum successores per eundem Mathiam Wawrowski aut eius successores literali citatione huc in judicium sive officium praesens capitaneale castrense Calissiense, quibus se praesentibus cum bonis omnibus ac successoribus suis submittunt et incorporant, tum in primo citationis termino tanquam peremptorio debebunt successoresque eorum tenebuntur stare, parere, respondere et pro citatis omnibus a judicio vel officio, dum causae officii iudicabuntur, non recedendo, toties quoties opus fuerit satisfacere ac decretum judicii sive officii totumque iuris progressum usque ad finalem exequutionem pati; terminum ipsum primum peremptorium et omnia praemissa [s. 596] nullis diffugiis, dilationibus, exceptionibus tam contra praesentem inscriptionem quam etiam processum, ac si male obtentus esset, inferendo; appellationibus, motionibus ad prosequend(as) easdem, adcitationibus, inhibitionibus, evasionibus, actione pro maiori, conventione generali aut particulari, bello seu alio quovis servitio militari laudato et laudando, literis regalibus, vera vel simplici infirmitate, successorum minorennitate, statutis laudatis et in futurum laudandis, diverticulis et coloribus iuris quibusvis quaesitis, excogitatis et excogitandis, poenisque de iure et consuetudine decerni solitis evadendo, neque sibi ad quietationem de omnibus praemissis ulteriorem dilationem duntaxat ad proxima causarum officii judicia accipiendo, nihilque penitus sibi in auxilium contra praesentem inscriptionem et ex ea emanatam citationem totumque processum assumendo, sub amissione suae totius causae.

Quibus omnibus praemissis se benevole praedicti coniuges Słuszkowszczy et ipsa quidem Catherina cum eo quo supra consensu submiserunt ac ea omnia in se bona quaevis sua ac suos successores libere praesentibus assumpserunt, nulla terrestri praescriptione in praemissis obstante.

Eorundem inter se inscriptio.

Comparentes personaliter coram officio et actis praesentibus castrensibus Calissiensibus nobiles Joannes Słuszkowski, Katherina Galewska sive Siąska coniuges, ipsa quidem Catherina cum eiusdem mariti sui ac nobilium Petri patris et Stanislai filii, fratris vero sui germani Siąskich sive Galewskich personali consensu et assistentia ab una et Mathias Wawrowski partibus ab altera, a districtu jureque terrestri suis propriis in quibus possessionati sunt recedendo et se cum bonis omnibus ac successoribus suis huic capitaneali castrensi Calissiensi jurisdictioni actus praesentis ratione submittendo et incorporando, mentibus corporibusque sani palam ac manifeste recognoverunt.

Quia debebunt successoresque eorundem sibi ipsis ac suis successoribus {suis} invicem mutuo et respective intercisam certam ratione rerum infrascriptarum Polonico idiomate conscriptam, sigillisque ac subscriptione ipsorum Mathiae Wawrowski et Joannis Słuszkowski communitam et ad acta praesentia castrensia Calissiensia in parata charta porrectam, cuius est is qui sequitur de verbo ad verbum tenor:

„Stało się jest pewne postanowienie między szlachetnymi pany Janem i Katarzyną Siąską albo Galewską małżonkami Słuszkowskimi z jednej, a drugiej strony z szlachetnym panem Maciejem Wawrowskim. Naprzód tym sposobem, iż ciż to panowie Jan i Katarzyna małżonkowie Słuszkowszczy ślachetnemu panu Maciejowi Wawrowskiemu zastawieli połowicę dóbr cęsci swych Wawrzech w kaliskim powiecie leżące do sześci lat, a to w summie piąci set złotych i trzydzieści złotych monety i lidzby polski, w każdy złoty licząci po groszy trzydzieści, z zasiewkiem dostatecznym ozimim i jarym do tej połowice należący folwarku, także i ogród, który się poczyna od ogroda Jadamowskiego aż po małą stodołę tych że panów Słuszkowskich, i ze wszytkim budowanim, stodołam i z oboram, jako teraz w podwórzu dostatecznie stoi.

Item¹ puszczają mu ciż to panowie Słuszkowszczy kmiecia przezwiskiem Jakuba Mojżesza do roboty i zagrodnika Stacha przezwiskiem Wąsa, którego to poddanego pan Maciej Wawrowski nie ma obciążać robotami, tylko dni trzy, a we żniwa czterzy. A ogrodnik ma tak robić, jako jest dawny zwyczaj.

W rolach takowe postanowienie między sobą uczynili, iż ten to pan Maci [s. 597] Wawrowski będzie powinien brać zboże z połowice folwarków, począwszy od Dzywowki [?] we wszystkie trzy polia, jako do tej połowice jemu należeć będzie i także na potym zawsze od tej stronej powinien sobie siać będzie aż do sześci liat w każde polie. A iż w jednym polu roli [...], tedy panowie Słuszkowszczy przydawają temu panu Maciejowi Wawrowskiemu przydziałki z obudwu stron Dzywowki, co przed tym do rezydencyjej ich nalieżały, zostawując sobie kopaninę w dole [?] w tej Dzywowce.

Rąbić w gajach ten to pan Maciej Wawrowski nie powinien będzie, tylko paszą wolną dlia bydła, także pastwisko na Siedliskach jemu wolne być ma, oprócz szkody.

Item mierzwa z obory tychże to panów Słuszkowskich, która jemu zastawiona jest, będą powinni na poły nią się rozdzielić tylko tego roku i na rolie swe spólnie wywieść.

Item ciż to panowie Słuszkowszczy puszczają łąki wszystkie na Wawrzech, któreby jemu do połowice w końcu folwarków będące nalieżeć miały, temu to panu Maciejowi Wawrowskiemu.

Item, gdy będzie wychodziła zastawa w sześć lat, ten to pan Maciej Wawrowski zasiewek dostateczny, ozimi i jary, tak jako wziął, powinien będzie oddać tym to panom Słuszkowskim i potomkom ich ten pan Maci Wawrowski i wszystko tam in toto quam in parte² według intercyzej tej oddać sobie powinni będą.

Item gdzieby (Boże uchowaj!) Pan Bóg przepuścieł na tego pana Macieja szkodę w budowaniu przez ogień pioronowy albo samsiedzki, tedy ex utraque parte³ będą powinni wysadzić po dwu przyjaciół, a co i wynajdą między nimi, na tym mają przestać nemine contradicente⁴.

Rumacyjej⁵ do wywożenia rzeczy swych tak panowie Słuszkowszy [!] małżonkowie teraz, jako i po wyściu sześci lat po wykupnie z tych dóbr pan Maci Wawrowski, będą mieli trzy niedzielie.

A to się działo w Wawrzech w piątek nazajutrz po świętym Wociesze [29 IV] roku tysiącznego pięćsetnego dziewiędziesiątego [!] wtórego.

(-) Maci Wawrowski, manu propria.

(-) Jan Słuszkowski, manu propria.”

in toto et in parte et in omnibus eius contentis, clausulis, articulis, conditionibus, beneficiis et punctis tenere, adimplere illique plene ac integre satisfacere, idque sub vadio quingentorum triginta florenorum pecuniae Polonicalis consuetae, quemlibet grossis triginta computando, per easdem partes et quamlibet earum seorsim in se bona sua et successores suos libere praesentibus assumpto; in causu [!] non tentionis aut exequutionis in toto vel in aliqua parte dictarum intercisarum aut earum, quae in se <praescripta> habent, ad solvendum succumbendo.

Pro quo quidem vadio ac dictarum intercisarum in toto vel in parte non tentione citata aliqua partium praedictarum intercisas praedictas non observans nec adimplens aut illius successores per alteram partem easdem intercisas adimplen(do) aut illius successores literali citatione huc in judicium sive officium praesens capitaneale castrense Calissiense, quibus se praesentibus utraque partium cum bonis omnibus ac successoribus suis submisit et incorporavit, tum in primo citationis termino tanquam peremptorio talis pars citata illiusque successores tenebuntur stare, parere, respondere et pro citatis omnibus a judicio vel officio, dum causae officii iudicabuntur, non recedendo, toties quoties opus fuerit satisfacere ac decretum judicii sive [s. 598] officii totumque iuris progressum usque ad finalem exequutionem pati; terminum ipsum primum peremptorium et omnia praemissa nullis diffugiis, dilationibus, exceptionibus tam contra praesentem inscriptionem quam etiam processum, ac si male obtentus esset, inferendo; appellationibus, motionibus ad prosequend(as) easdem, adcitationibus, inhibitionibus, evasionibus, actione pro maiori, conventione generali aut particulari, bello seu alio quovis servitio militari laudato et laudando, literis regalibus, vera vel simplici infirmitate, successorum minorennitate, statutis laudatis et in futurum laudandis, diverticulis et coloribus iuris quibusvis quaesitis, excogitatis et excogitandis, poenisque de iure vel consuetudine decerni solitis evadendo, neque sibi ad quietationem de omnibus praemissis ulteriorem dilationem tantummodo ad proxima causarum officii iudicia accipiendo, nihilque penitus sibi in auxilium contra praesentem inscriptionem et ex ea emanatam citationem totumque processum assumendo, sub amissione suae totius causae.

Quibus omnibus praemissis se benevole utraque partium praenominatarum seorsimque quamlibet et dicta Catherina cum eo quo supra consensu submisit ac ea omnia in se bona quaevis sua ac successores suos libere praesentibus assumpsit, nulla terrestri praescriptione in praemissis obstante.

Or.: Kalisz Gr. 79, inskrypcje/indukta, 1592, s. 594-598.

NN. Jan Słuszkowski i Katarzyna Galewska czyli Siąska małż., ona za zgodą NN. Piotra ojca i Stanisława syna a jej b-ta rodzonego Siąskich, 1/2 dóbr wsi i dz-ctwa Wawry w pow. kaliskim N. Maciejowi Wawrowskiemu w 530 zł na 6 lat zastawiają.

Pod tymże zapisem zastawnym oblata kontraktu zastawnego („intercyzy”) między stronami, oczywiście s. v. 530 zł.

¹ Item – ponadto.

² tam in toto quam in parte – tak w całości, jak i w części.

³ ex utraque parte – z obu stron.

⁴ nemine contradicente – przy braku sprzeciwu.

⁵ Rumacja (łac. rumatio) – usunięcie siłą opornego dłużnika z nieruchomości. Tutaj w znaczeniu: czas na wyprowadzenie się z zajmowanej posiadłości.

1673 Inscriptio census altaristae Confraternitatis SSmi Rosarii

|| Albertus Dobrzelewski || praepositus infulatus Lascensis, archidiaconus Posnaniensis, scholasticus Vladislaviensis, Gnesnensis Lanciciensis canonicus, S. R. M. secretarius, vicarius in spiritualibus et officialis Posnaniensis generalis.

Universis et singulis quorum interest vel in futurum quomodolibet interesse poterit significamus. Quomodo admodum reverendus Gaspar Hannig parochus Powicensis, cupiens saluti animae suae et consanguineorum ac amicorum suorum providere pro sua pietate qua in Beatissimam Mariam Virginem ferebatur, duo millia florenorum Polonicalium ad confraternitatem Sacratissimi Rosarii in ecclesia parochiali Swięciechoviensi pro auctione dotis altaristae proventuumque assignavit, destinavit et realiter commonstravit.

Qui hanc piam suam intentionem quantocitius volens ad debitum deducere effectum, praesentata nobis inscriptione inprimis et ante omnia pro iuris debito ex cancellaria officii praesentis literas cridae in vim citationis generalis contra omnes et singulos ex adverso ad dictam auctionem ius et interesse quomodolibet se habere praetendentes recepit. Ex quarum in termino contextu in diem hodiernam incidente comparens personaliter reverendus Gaspar Szuberth dictae confraternitatis altarista, praefati admodum reverendi fundatoris procurator inscriptus, reproductis et exhibitis literis cridae sic ut praemissum est emanatis et debitae exequutioni demandatis accusataque contumacia omnium et singulorum ex adverso ad dictam fundationem seu auctionem ius et interesse se quomodolibet habere praetendentium in termino hodierno non comparentium, nec effectum literarum cridae impedientium, inscriptionem summae in omnibus et singulis illius punctis, clausulis, articulis et conditionibus approbari, confirmari, ratificari, summam una cum censu immunitati et libertati Ecclesiae adscribi, domum seu habitationem, horreis ac ossorio ecclesiae parochialis contiguam ac vicinam, per olim admodum reverendum Bartholomaeum Sanner parochum Swięciechoviensem propriis sumptibus extructam, per admodum vero fundatorem altaristae memoratae confraternitatis Sacratissimi Rosarii donatam eidem altaristae applicari, incorporari, inviscerari, divina vero officia iuxta mentem et intentionem fundatoris per altaristam pro tempore existentem perpetuis temporibus peragenda ordinari, praemissisque omnibus decretum perpetuae firmitatis robur habiturum attribui et interponi [s. 4v] petiit et postulavit. Cuius inscriptionis tenor de verbo ad verbum sequitur estque talis:

„Proconsul et consules oppidi Swieciechow testamur famatum virum Bartholomaeum Bernert civem Swieciechoviensem in curia nostra coram nobis comparuisse et recognovisse.

Quia ipse summam capitalem duorum millium florenorum Polonicalium, quemlibet florenum triginta grossis computando, de manibus admodum reverendi domini Gaspari Hannig parochi Powicensis levavit, numeravit realiterque et in effectu recepit, de cuius summae capitalis receptione dictum admodum reverendum dominum Hannig quietavit, quietatque praesentibus.

Quam quidem summam capitalem duorum millium modo suprascripto levatam et pro auctione altaristae confraternitatis Sacratissimi Rosarii in ecclesia parochiali Swięciechoviensi sitae per praefatum admodum reverendum dominum Hannig, idque pro absolvendis per eundem altaristam iuxta mentem domini fundatoris obligationibus ad altare tituli sancti Ioannis Baptistae in eadem ecclesia Swieciechoviensi situm, per nominatum admodum reverendum dominum Hannig comparatum, assignatam in bonis suis immobilibus, videlicet fundis, agris, pratis, domo certis vicinitatibus consistentibus, ipsorumque omnibus pertinentiis et attinentiis ex censu annuo reemptionali sex florenorum a quolibet centum, per quolibet quartuali per triginta florenos, per se suosque successores nimirum dictorum bonorum immobilium haeredes et possessores annuatim ad manus altaristae dictae confraternitatis Sacratissimi Rosarii pro tempore existentis, praevia illius quietatione manuali, solvendo (salva reemptione eiusdem summae et census de bonis suprascriptis) inscripsit, obligavit et assecuravit, bonaque praefata summa supramentionata inoneravit et eidem obnoxia reddidit.

Actum in curia nostra Swieciechoviensi anno Domini millesimo sexcentesimo septuagesimo tertio, die nona mensis Augusti.

(-) Ioannes Labe proconsul oppidi Swieciechoviensis.

(-) Gaspar Hencel consul.

(-) Adam Brinner consul.

(-) Martinus Kutfisera notarius iuratus oppidi Swieciechoviensis.

Locus sigilli.”

Nos vero, tam piam praedicti fundatoris intentionem ac zelum debitis favoribus pro munere nostro prosequen(tes), visa eadem inscriptione, attenta contumacia citatorum si et in quantum interessatorum in termino hodierno non comparentium, licet ultra horam audientiae solitam expectatorum, eosdem contumaces pronunciavimus et in eorum contumaciam inscriptionem in omnibus et singulis punctis, clausulis, articulis et conditionibus approbavimus, confirmavimus et ratificavimus, praedictamque summam duorum millium [florenorum] Polonicalium cum censu ab eadem proveniente immunitati et libertati Ecclesiae adscripsimus, eamque iuxta mentem praedicti fundatoris confraternitati Sacratissimi Rosarii in ecclesia parochiali Swieciechoviensi pro melioratione dotis et conditionis altaristae, una cum domo applicavimus, incorporavimus, invisceravimus.

Divina vero officia iuxta mentem et intentionem fundatoris taliter disposuimus [s. 5] et onera constituimus, videlicet: ut altarista confraternitatis pro tempore existens perpetuis futuris temporibus pro maiori veneratione Beatissimae Virginis Mariae ac commoditate et devotione fratrum ac sororum in omnibus festis Beatissimae Virginis Mariae ad populum celebribus, in festo Nativitatis, Resurrectionis, Ascensionisque Christi Domini, item dominica Passionis, dominica Pentecostes et dominica Sanctissimae Trinitatis aut feria secunda proxime sequenti, praedictarum festivitatum partem Sacratissimi Rosarii publice in ecclesia parochiali Swieciechoviensi cum populo ad audiendum Verbum Dei congregato cum elucidatione misteriorum decantet, et singulis mensibus die sibi bene viso unam missam de Requiem pro defunctis consanguineis et amicis fundatoris ad altare sancti Ioannis Baptistae in recensita ecclesia Swięciechoviensi absolvat, ordinavimus et praemissis omnibus decretum perpetuae firmitatis robur habiturum attribuimus et interposuimus, uti quidem approbamus, confirmamus, ratificamus, adscribimus, applicamus, ordinamus, attribuimus et interponimus. In cuius rei fidem praesentes manu propria sub sigillo pensili officii nostri subscripsimus.

Actum Posnaniae die Veneris decima quinta mensis Februarii anno Domini millesimo sexcentesimo septuagesimo quinto, indictione Romana decima tertia, pontificatus sanctissimi domini nostri domini Clementis decimi eius nominis feliciter moderni anno ipsius coronationis quarto. Praesentibus perillustri ac admodum reverendis dominis:

- Nicolao Zalaszowski U. I. D., canonico Posnaniensi, praeposito Kostrynensi, S. R. M. secretario,

- Ioanne Woniecki cathedralis poenitentiario, B. M. V. in summo Posnaniensis collegiatae ecclesiarum canonico et aliis plurimis circa audientiam,

- ac excellente Ioanne Ciarnuchowski artium magistro, philosophiae doctore, sacra authoritate apostolica publico et causarum consistorii Posnaniensis notario.

(-) Albertus Dobrzelewski officialis Posnaniensis generalis.

1783tio die 12 Martii inductum in acta consistorii generalis Posnaniensis, de quo fidem facio.

(-) Josephus Sniadecki notarius apostolicus, cancellariae consistorii generalis Posnaniensis regens, mpp.

Or.: Akta miasta Święciechowa, APP, sygn. I/1, nlb.

Uw.: Foliacja jednostki własna: oryginał 1-3r, transumpt 4-5r.

Opis z inwentarza APP: "Poznań, 15 II 1675. Wojciech Dobrzelewski, proboszcz-infułat łaski, archidiakon poznański, scholastyk włocławski, wikariusz i oficjał generalny poznański, poświadcza i zatwierdza zapis 2000 złp. przez Kaspra Hanniga proboszcza powidzkiego na rzecz Bractwa Różańcowego przy ołtarzu św. Jana Chrzciciela w kościele parafialnym w Święciechowie, przy czym burmistrz i rada Święciechowy 9 VIII 1673 w Święciechowie zobowiązują się płacić procenty. Dobrzelewski ustanawia odpowiednie przepisy dla bractwa z tego tytułu. + Notatka o wpisaniu 12 III 1783 do akt konsystorza poznańskiego."

Wspomniany dokument z 1673 r. przytoczono przez konsystorz w całości. Wbrew opisowi z inwentarza APP, płacącym czynsz roczny od zapisanej mu wyderkafem sumy jest Bartłomiej Bernert mieszczanin święciechowski oraz jego następcy (czynsz został zapisany na jego dobrach), a nie burmistrz i rada miasta, którzy jedynie potwierdzają fakt zapisu czynszu.